६६२ बृहद्योगवासिष्ठसार. द्वेतकल्पनेचा असंभव आहे. करितां तूं शुद्ध चित्ताने चिन्मय आत्म्याची भावना सतत कर. सर्व चिन्मय आहे, असे पहा. राघवा, येथे शौक नाही, मोह नाही, जन्म नाही व जन्मवान्ही नाही. तर जे आहे ते आहे. तृ निश्चित हो, म्हणजे झाले. तूं शीतोष्णादि शारीर द्वद्व-विक्षेपररित, सत्त्वामध्ये नित्य स्थित झाल्यामुळेच रजस्तमःप्रयुक्त मानस विक्षेपशून्य आणि त्यामुळे त्या दोन्ही विक्षेपाचा परिहार करण्याचे उपाय अशा योग- क्षेमाविषयींच्या चिंतेने रहित, नेहमी सावधान, अद्वितीय व शोकरहित हो.. सम, स्वस्थ, शात, स्थिरमति, मननशील, मौन धारण करणारा, अविद्या व अविद्येचे कार्य यानी रहित, संकल्परहित, धीर, स्वाधीनचित्त, यदृच्छेनें प्राप्त होईल तेवढेंच करणारा, विरक्त, आयासशून्य, शुद्ध, निष्पाप, ग्रहण व त्याग यानी रहित, पूर्ण, अक्षुब्ध, विकल्पजाळ्यातून सुटलेला, माया- पटलरहित, अमर्याद, मेरूमारवा अढळ, कशाचीही इच्छा न करतां प्राप्त होईल तें भोगणारा, सागरासारखा गभीर व पूर्णचद्रासारखा आपल्यामध्येच स्वतः आह्लाद भोगणारा हो. सर्व प्रपंचरचना असन्य असल्यामुळे तत्त्वज्ञ तिच्या मागे लागत नाही. रामा, तं तत्त्रज्ञ आहेस, यास्तव आता संकल्प- शून्य व त्यामुळेच नि शोक हो. तृ कदाचित् ह्मणशील की, मज तत्त्वज्ञाला राज्यादिकाची काय गरज आहे ? मी आपला सन्यासच करीन. तर ते मात्र बरोबर नाही. कारण तुझा हा देह राज्य करण्याकरितां, साधूचे रक्षण व असाधूचा निग्रह करण्याकरिता प्राप्त झाला आहे. यास्तव हा तुझा पिता जेव्हां देईल तेव्हा एकछत्री राज्याचा स्वीकार कर आणि प्रजेचे पालन कर. कारण अवश्य कर्तव्य कर्माचा व भवश्य भोक्तव्य फळाचा त्याग व त्यांच्या विषयींची भासक्ति ही दोन्ही युक्त नव्हेत १. सर्ग६-कर्माची गनि. चरम नन्मवानाग्या जीवन्मुक्तीकरिता संपादनीय गुणांचा मामान्य क्रम. श्रीवसिष्ठ-लोखडाच्या गतीम कारण होणाऱ्या लोहचुंबकाप्रमाणे, मी हा सर्व सदाचाररूप व्यापार केवल सांनिध्यामुळे करीत आहे, असे समजून जो वासनशून्य मनाने प्राप्त व्यवहार करतो तो मुक्त होय, असे १ व्यक्तत्वा कर्मफलासंगं नित्यतृप्नो निराश्रयः । कर्मण्यभिप्रवृत्तोऽपि नैव किंचित् करोति स. ॥ ह. कर्मफलाविषयींची भासक्ति सोहन नित्यतृप्त व निराश्रय पुरुष कर्मामध्ये प्रवृस झालेला असला तरी काही करीत नाही: अ श्रीगीतावक्न आहे.
