थोड्याच दिवसांनी तो बरा झा कोर्टमार्शल करण्यास सुरुवात केली. { गेले. आरोप लावले गेले. त्याच्याक उपाय केले गेले, पण त्याने हु का चू दे होते, “हा माझा स्वतःचाच निर्णय होत काही! माझ्या देशाला आणि मातृभूर्म निर्णायक पाऊल आहे आणि याचा मत नंतर राजद्रोह, बंड, हत्यांच्या आरोपार गेली. ८ वाजता एका सरोवराकाठी । फाशी दिली गेली. मंगल पांडे हुतात्मा गेली. | क्रांतिकारी मंगल पांडेच्या बलि जागृत झाला. त्याच्या बलिदानानंतर कि झाले. तेव्हापासून या देशातील प्रत्येक बलिदानाची अमर कहाणी ऐकवू लागत बघून सगळ्या हिंदुस्थानी शिपायांनी इं बंडाची परंपरा सुरू झाली. देशातील छ होऊन इंग्रजांचा बदला घेण्याची शपथ पांडेची प्रत्येक वस्तू अमर झाली. त्य योग्य झाल्या. प्रत्येक विद्रोही स्वतःल लागला. या बलिदानानंतर झाशीची । भगतसिंहसारख्या अनेक सुवीरांनी प्राण क्रांतिकारी मंगल पांडेच्या बलि इंग्रजांविरुद्ध डोळे वर करून बघण्या नव्हती. त्याने असे धाडस पहिल्यांद मातृभूमीसाठी प्राणाची आहुती देण्याची ज्योत प्रज्वलित झाली. 'हे होऊ शकते भारतीयांच्यात जागृत केला. त्याने कि ही गोष्ट गौण मानली गेली पाहिजे. मह होऊ शकतात, त्यांना मारले जाऊ शक निर्माण केला. म्हणूनच जेव्हा देशाच्या सगळ्यात पहिल्यांदा मंगल पांडेची : 'दिनकरांच्याच शब्दात सांगायचे तर, आकाश से
