प्रकरण दुसरें. Provinces in the west and the south respectively. The description in the Väyu Purána can thus hardly refer to this wide extent of his dominions. We must, therefore, suppose, that the वायुपुराण was put together shortly before the time of समुद्रगुप्त ( P. 156.) ७१ A reference to the Vāyu Purána, is no doubt, also to be found in verse 16, chapter 191, वनपर्व, महाभारत, but, as the episode, wherein the reference is contained, is supposed to be an interpolation, * we can at the most say, that there was a Purana of that name, not before the beginning, but before the end of the महाभारत. The reference is therefore of no use to us in fixing the date of the Vayu Purana, and the commencement of the fourth century, therefore, remains the earliest period, to which we can assign the compilation of that Purana. (P. 157.) J. B. B. R. A. S. Vol. XXII, No. LXI, (61) गुप्तांच्या राज्याचा विस्तार समुद्रगुप्ताच्या वेळेस बराच झालेला होता. तो होण्यापूर्वीचें हें वर्णन असावें. समुद्रगुप्ताची कारकीर्द इ. स. ४०० च्या सुमारास झाली. त्यापूर्वी ५०/७५ वर्षांच्या स्थितीचें हैं वर्णन आहे. सारांश ३०० च्या सुमारास वायुपुराणास सांप्रतचें स्वरूप आलें असावें, असे रा. दे. भांडारकर यांचे मत आहे. वायुपुराणाचा भविष्याचा भाग. आनंदाश्रमग्रंथावलीत छापलेले वायुपुराण ( ग्रंथांक ४९ ) पांच हस्त- लिखित प्रतींवरून तयार केलेले आहे. वायुपुराणाचा भविष्याचा भाग ९९ व्या अध्यायाच्या श्लोक २६० ते ४६४ पर्यंत आहे. एका हस्तलिखित
- The Great Epic of India by Hopkius, p. 48. My atten-
tion to this was drawn by Mr. Hari Narayan Apte..
