त्यांच्या अंतिम कथेचे नावही 'घर'च. त्यांच्या अनेक कथांत घर येते. त्याचा 'संबंध' त्यांच्या व्यक्तिगत घटनांशी आहे. त्याचा अभ्यास व्हावयास हवा. त्यांच्या पन्नासावर कथा अद्याप असंकलित आहेत. त्यांत 'चकोर
आणि चातक' या रूपककथेचा मूळ मसुदा असलेली स्वप्नातले स्वप्न कथाही असंकलित आहे. ही मूळ कथा वाचल्यावर लक्षात येईल की, खांडेकरांच्या कलात्मक नि काव्यात्मक रूपककथांमागे सामाजिक संदर्भ असायचे. 'चकोर आणि चातक' कथेच्या निर्मितीमागे १९३०-३२ च्या दरम्यानचे हिंदू-मुसलमान दंगे कारणीभूत होते, हे किती जण जाणतात?
‘सागरा, अगस्ती आला' या कथेने खांडेकरांनी १९३१ मध्ये रूपककथा लेखनास प्रारंभ केला. मृत्यूपर्यंत ते रूपककथा लिहीत राहिले. १९७६ मध्ये प्रकाशित झालेल्या त्यांच्या अखेरच्या रूपककथेचे नाव योगायोगाने ‘मृत्यूच होते. खांडेकर रूपककथांना छोटा हस्तिदंती ताजमहाल मानत. ताजमहालातील कलात्मकता व त्याच्या निर्मितीमागील भावकाव्य यांचा सुरेश संगम म्हणजे रूपककथा. आजवरच्या प्रकाशित चार रूपककथासंग्रहांतून त्यांनी सुमारे दीडशे छोटे-छोटे ताजमहाल मराठी वाचकांना दाखविले. अद्याप त्यांचे असे पन्नास एक ताजमहाल विखुरलेले आहेत. ते जमवून, जोडून आपल्यासमोर येतील, तर मराठी रूपककथेच्या शहेनशहाचे एक आगळे वैभव अनुभवता येईल. खांडेकरांनी अजाणतेपणी रूपककथालेखनास प्रारंभ केला खरा; पण जाणतेपणी जाणीवपूर्वक त्यांनी हा कथाप्रकार जोपासला, फुलवला. विष्णू शर्मा, इसाप, खलील जिब्रान, रवींद्रनाथ ठागोर, स्टीफन झ्वाइग, चेकॉफ, ख्रिश्चन जेलर्ट, ला फॉन्टेन, सोलोगब, चॉसर स्पेंसर, जॉन बन्यनसारख्या जगप्रसिद्ध रूपककथाकारांच्या मुशीत तयार झालेले खांडेकरांचे हे कथाशिल्प वैश्विक कथेचे क्षितिज स्पर्शिण्याची ताकद व ईर्षा घेऊन येते. याचे खरे मूल्यांकन कोणी केले आहे?
कथात्मक साहित्याइतकेच खांडेकर गंभीरपणे वैचारिक, साहित्यिक लेख लिहीत. त्यांचे किती तरी लघुनिबंध, वैचारिक लेख, साहित्यिक निबंध अहिल्येच्या शिळेप्रमाणे उपेक्षित नि अस्पर्श आहेत. ते ‘अभ्यासकरामा'ची प्रतीक्षा करीत आहेत. अशा निबंधांची-लेखांची संख्या सव्वाशेच्या घरात आहे. महात्मा गांधी, विनोबांसारख्या विभूतींवरील त्यांचे लेख म्हणजे प्रगल्भ विचारधनच. खांडेकर श्रेष्ठ लेखक होते तसे ज्येष्ठ समीक्षक नि प्रस्तावनाकार खांडेकर म्हणून त्यांचे मूल्यांकन व्हावयास हवे. खांडेकरांनी स्वतःच्या शंभर पुस्तकांना लिहिलेल्या प्रस्तावनांतून साहित्यकार खांडेकर
