________________
बालविकास संस्थांची आदर्श रचना व कार्यपद्धती बालगुन्हेगारांसाठी संस्था व कार्यपद्धती अनाथ, उपेक्षितांसाठी संस्था व कार्यपद्धती समाज (प्रवेश) समाज (प्रवेश) पोलीस/ न्याय यंत्रणा /पालक पोलीस/ न्याय/ पालक/ नागरिक अनाथ, उपेक्षित बाल गुन्हेगार बाल न्यायालय बाल कल्याण मंडळ विशेष गृह बालगृह अनुरक्षण गृह अनुरक्षण गृह समाज समाज (पुनर्वसन) (पुनर्वसन) संस्थांची विद्यमान कार्यपद्धती, स्वरूप व स्थिती बाल न्याय अधिनियम राज्यात अस्तित्वात येण्यापूर्वी सर्व बालकल्याण संस्थांचे कार्य बंदिस्त पद्धतीने चालायचे. या संस्थांच्या स्वरूप व कार्यपद्धतीवर ब्रिटिशकालीन सुधार प्रशासन, तुरुंग व्यवस्थेचा मोठा पगडा होता. उंच भिंतींतील बंदिस्त संस्थांमध्ये लाभार्थीना डांबले जायचे. पहारेक-यांच्या व अधिका-यांच्या कठोर शिस्तीखाली बंदिस्त खोल्यांत कोंडलेले बालपण मुक्त होऊन त्यांना न्याय मिळावा, ‘सब घोडे बारा टक्के' या न्यायाने बालगुन्हेगारांना जी वागणूक दिली जायची त्यात बदल व्हावा, अनाथ, निराधारांना स्वतंत्र विकास संधी द्याव्यात इ. भूमिकेतून कायदा अस्तित्वात आला तरी तत्त्व व व्यवहारांची फारकत झाल्याने कायद्याचे मूळ उद्दिष्टच धोक्यात आल्यासारखी स्थिती आहे. कायद्यात संस्थांतील सुविधा, किमान दर्जा, वर्गीकरण, व्यक्तिचिकित्सा, प्रशिक्षण सुविधांवर भर देण्यात आला आहे. त्याचे विस्मरण संस्था व शासनास ७२...बालकल्याण संस्था : स्वरूप, कार्य व बदल
