पण ग्ल्या- पूर्वीच्या मतांत मध्ये सुमारे साहा महिने राहून तेथेही त्यांनी काही नाही. त्या गोष्टीस जरी पुष्कळ वर्षे लोटली असली तरी जर त्यांची खातरी झाली तर ते करणे लोकांस पसंत तथापि ते इतके दूरदर्शी व धोरणी आहेत की, या सर्व वर्णनावरून दिसून येईल की, ज्या गोष्टीविष- १४६ बालबोधमेवा. [अक्तोबर, ता०६ इंग्लंड देशांतील प्रसिद्ध प्रधान वाईट कोणते हे समजून घेण्याविषयी नेहमी प्रयत्न कर- तात, व त्याप्रमाणे वागतातही. पुष्कळ राज्यकारस्थानी ग्ल्याडस्टोन. लोक आपला पक्ष कसा जय पावेल याविषयींच मात्र राज्यकारभार चालविण्याच्या कामी या जगांत हल्ली विचार करतात, आणि बन्यवाइटाचा विचार करणे यांत सर्वांहून प्रसिद्ध गृहस्थ झटले ह्मणजे ग्ल्लाडस्टोन आपला जय होण्याचे कांहीं साधन नाही असा त्यांचा सम- साहेब हे होत. ब्रिटिश राज्य चालविण्याकरितां मुख्य ज आहे. पण ग्ल्याडस्टोनसाहेबांचा समज तसा नाहीं. प्रधानकीच्या जागेवर आलीकडे यांची चवथ्याने नेम त्यांचा दुसरा एक स्तुत्य गुण असा आहे की, कोण- णूक झाली आहे. ते वयाने ८३ वर्षांचे असून एवढ्या मिळविलेल्या माहितीत आपणाकडून काही योग्य प्रकार त्याही गोष्टींविषयीं नवीन माहिती मिळविण्यास व त्या मोठ्या जोखमीचे काम करण्यास अद्याप तरतरीत व लायक आहेत ही केवढी नवलाची गोष्ट होय! त्यांची रची चूक घडून आल्यास ते आपले मत बदलण्यास आईबापें स्काचं होती व ती लिव्हरपूल शहरी राहत तयार असतात. पुष्कळ लोकांस असे वाटते की, आप- असत. त्या शहरालगतच ग्ल्याडस्टोनसाहेब आज ल्या पदरीं चूक घेणे किंवा आपण चुकलो असे उघड- पर्यंत राहत आहेत. त्यांच्या राहत्या इमारतीस "हार्डन पणे कबूल करणे यांत मोठे लांछन आहे. कासल" असें ह्मणतात. तिचे चित्र १४७ पृष्ठावर डस्टोनसाहेबांची तशी समजूत नाही. जरी त्यांचे वय दाखविले आहे. ८३ वर्षांचे झाले आहे तरी अद्यापि नवी नवी माहिती ग्ल्याडस्टोनसाहेब जेव्हां कालेज्यांत शिकत होते करून घेण्याचा त्यांचा प्रयत्न चालूच आहे. आणि त्या तेव्हां ते अनेक विद्यांमध्ये आणि विशेषेकरून वक्तृत्वा- नश्यार करतात किंवा ते योग्य असल्यास कायम मध्ये फारच प्रसिद्ध होते. त्यांनी आपल्या वयाच्या ठवितात. अभ्यास संपविला. नंतर ते युरोपखंडांतील देशांत आयाङलातही गोष्ट एकदा त्यांच्या वाचण्यांत किंवा पर्यटन करायास निघाले. त्या पर्यटनात इटाली देशात आहे. कोणतीही ती त्यांच्या स्मरणांतून कधीं जावयाची ग्ल्याडस्टोनसाहेबांची स्मरणशक्तिही मोठी जबरदस्त अभ्यास केला. मग १८३२ त इंग्लंडास परत येऊन ते लवकरच पार्लमेंट सभेतील सभासद झाले. तेव्हा- प्रयियमोळा उपयोग होतो. कल्याडस्टोनसाहेब जी जी पासून आजपर्यंत ह्मणजे ६० वर्षे ते पार्लमेंट सभेचे प्राग याव्या योजना करतात त्यांत आपले महत्व सामन असून त्यांना आपली शक्ति व जान मुख्यत्वे का, व ज्या ज्यापलाचनाय व्हावा असा त्यांचा मुलीन करून राज्यकारणांतच खर्चिले आहे. पार्लमेंटसभेत त्यांचा प्रवेश झाल्यावर दोन वर्षांनीच त्यांस प्रधानकामी हेतु नसतो. परंतु अमूक योजनेने लोकांचे हित होत आहे व त्याप्रमाणे करणे न्यायास अनुसरून आहे अशी नेमिले. यावरून असे ह्मणतां येते की, पार्लमेंटसभेमध्ये बेत करीत असतात. ह्या ५० वर्षांत जे जे महत्त्वाचे कायदे करण्यांत आले, करण्यांत आल्या, अग्रेसर आहेत. त्यांच्या योगाने इंग्लंड देशाचेच काय, चप्रमाणे ते आपल्या वक्तृत्वगुणानेही सर्वांत श्रेष्ठत्व पाच त्या सर्वांत ग्ल्याडस्टोनसाहेब हे गोष्ट मुख्यत्वे राज्यकारणांत त्यांची दक्षता ही होय. त्या परंतु जगांतील अनेक देशांचे अनेक बाबतीत कल्याण ले आहेत. हल्लीच्या काळी सर्व जगांत प्रमुख वक्ते तेच झालेले आहे. आहेत असे मटले तरी चिंता नाही. ते एकदा भाषण ग्ल्याडस्टोनसाहेबांच्याठायीं मुख्य हा एक गुण आहे | करूं लागले झणजे त्यांच्या वाणीचा आवाज सहज री- की, ते राज्यकारणांत व इतर कोणत्याही गोष्टीत आ- तीने लांब ऐकू जातो, व बहुत वेळपर्यंत जरी त्यांनी भा पला सदसद्विवेक जागृत ठेवून, खरे खोटें कोणते, बरे पण केले तरी त्या भाषणाचा वेग काही कमी होत नाई तात.
