संघटनांचे मुखंड यांनी मोठ्या जोरदारपणे सर्वच खुलिकरणाला विरोध केला. विशेषतः, 'WTO म्हणजे तर देशावर आलेले एक परचक्र आहे, या कारस्थानाला भारताने बळी पडू नये' असे त्यांनी प्रतिपादन केले.
दुसरे दिवशी सकाळी, माझे सत्र सुरू होण्यापूर्वी, चहाच्या टेबलावर गुरूमूर्ती मला भेटले, रमेश जयरामही भेटले. औपचारिक शिष्टाचारादाखल नमस्कारचमत्कार झाले. राष्ट्रीय कृषिवलाचा अध्यक्ष म्हणून मला निमंत्रण असल्यामुळे, साहजिकच, मी शुभ्र पांढऱ्या सुती कपड्यात गेलो होतो. गुरुमूर्तीनी खवचटपणा दाखवला आणि म्हटले, या कपड्यात तुम्ही शेतकऱ्यांपुढे गेलात तर तुमची खुली व्यवस्थावादी मांडणी शेतकऱ्यांना, कदाचित्, अधिक सहजपणे पटेल. चहाच्या प्रसंगी वादंग घालण्याची इच्छा नसल्याने मी फक्त, तर्काने आणि पुराव्याने समजूत पटली नाही, माझ्या कपड्यांमुळे पटली तरीही काही वाईट नाही, एवढेच उत्तर दिले आणि शेतीविषयक सत्राच्या सभागृहाकडे जाऊ लागलो. थोड्याच वेळात गुरुमूर्ती यांनी धावत धावत येऊन मला गाठले आणि मोठे रहस्य सांगत असल्याच्या सुरात म्हटले, "जोशीजी, एक गोष्ट ध्यानात ठेवा. WTO खलास होणार आहे; आमच्यामुळे नाही, श्रीमंत देशांनाच ती नको आहे म्हणून WTO बुडणार आहे. त्यांच्या शेतकऱ्यांना देण्यात येणारी अनुदाने संपुष्टात आणण्याची गोष्टच सोडा, कमी करायलादेखील अमेरिका, जपान आणि युरोपीय देश तयार होणार नाहीत. WTO च्या वाटाघाटींच्या नव्या फेरी निष्फळ ठरणार आहेत."
अमेरिकेतील सीएटल येथे मंत्रिपातळीच्या वाटाघाटी डिसेंबर ९९ मध्ये व्हायच्या होत्या. WTOच्या विरोधकांनी तेथेसुद्धा प्रचंड निदर्शने केली आणि वाटाघाटी आटोपत्या घ्याव्या लागल्या. हा इतिहास सर्वांना माहीत आहे. आपल्या संघटित शक्तीविषयी विरोधकांना बराच आत्मविश्वास आलेला दिसतो आहे, असा काहीसा भाव माझ्याही चेहऱ्यावर उमटला असावा. तो हेरून गुरुमूर्ती म्हणाले, आमच्यामुळे नाही, श्रीमंत राष्ट्रांच्या भूमिकेमुळेच WTO संपणार आहे. WTOला विरोध करताना आपण गरीब देशांच्या हितापोटी बोलतो आहोत, असा आव आणणाऱ्यांनी श्रीमंत देशच जागतिकीकरणाच्या व्यवस्थेचा गर्भपात करणार आहेत या शक्यतेबद्दल आनंद मानावा हे मोठे विचित्रच! आपल्या बोलण्यातील दुष्ट विसंगती गुरुमूर्ती यांच्या लक्षात आली नसावी.
मीही, वेळ नसल्यामुळे, थोडक्यात उत्तर दिले, म्हणजे आता तुमचे 'बोलविते धनी' WTO हाणून पाडण्याचे काम जातीने स्वतःच करणार आहेत असे
