इति एकाध्याय
रात्रभर जागरण करून गाडी चालवणाऱ्याला पहाटे पहाटे, क्षणार्धाची का होईना, गुंगी लागून जाते, तशाच उडत उडत गुंगीतून खटकन जागा होऊन मी समोर पाहिले. माईचा श्वासोच्छ्वासाचा आणि त्यात कण्हणे मिसळल्याचा आवाज थांबला होता. शेवटी एकदाची शांत, गाढ झोप लागली हे पाहून खूप बरे वाटले. गेल्या पंधरा सोळा तासांत मोठमोठ्या आवाजाने श्वास चालला होता. डॉक्टरांनी नाकातून अन्न देण्यासाठी नळी खुपसलेली असल्यामुळे श्वासाचा आवाज आणखीनच विचित्र यायचा. श्वासानेच माई थकून जात आहे, असे वाटे.
डॉक्टरांनी सांगितल्याप्रमाणे माईची प्रकृती सुधारत आहे याची नोंद घेतली आणि पुन्हा एक क्षणभराची गुंगी आली. पापण्या मिटतात न मिटतात तोच तोंडावर बर्फगार पाण्याचा हबका बसावा तशी खडबडून जाणीव झाली. माईला इतकी शांत झोप लागेलच कशी? चटकन उठून तिचा हात हलवून बघितला, चेहऱ्यावरून हात फिरवला. तसे काही वेगळे वाटत नव्हते; पण नाकाशी बोट धरूनही श्वास जाणवेना, तेव्हा धावत धावत जाऊन खोलीतल्याच दुसऱ्या खाटेवर दोनतीन दिवसांच्या सतत जागरणानंतर पंधरावीस मिनिटांपूर्वीच थोडे डोळे लागलेल्या सिंधूताईंना हलवून उठवले. सगळ्यात मोठी नमाताईही आवाजाने उठली.
"माईचा श्वास थांबल्यासारखा वाटतोय गं." एवढेच मी बोललो. मग फटाफट विजेरी घंटा वाजल्या, नर्स आल्या, डॉक्टरीणबाई आल्या, त्यांनी आम्हा तिघा भावंडांना खोलीच्या बाहेर काढले. त्या वेळी पहाटेचे बरोबर पाच वाजले होते. माईचा श्वास थांबल्याचे माझ्या लक्षात येऊन पाच मिनिटे झाली. शेवटच्या क्षणी जी काही धडपड, धावपळ करायची ती चालत राहिली. आम्ही तिघे भावंडे एका कोंडाळ्यात उभे राहिलो. मला समजले होते, माई गेली आहे. मला वाटते, माझ्या बहिणींनाही ते समजले होते; पण उमजले नव्हतं. ५-२० ला डॉक्टरबाईंनी बाहेर येऊन आम्हाला सांगितले, "She has Expired."
नोव्हेंबर महिन्याच्या शेवटच्या आठवड्यापासून सर्व तऱ्हेने काळ माझी परीक्षाच घेत होता. १८ नोव्हेंबरला धाकटी मुलगी गौरी, फ्रान्समध्ये डॉक्टरीचा अभ्यास करते, ती तीन महिन्यांकरिता म्हणून हिंदुस्थानात आली. आल्यावर दोन दिवस तिचं हालहवाल विचारणे, फार दिवसांनी भेटलेल्या, थोड्या गप्पा असे झाले आणि ती अहमदाबादला
