पान:Ganitachya sopya wata.pdf/59

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे



अवयव म्हणजे मूळ संख्या असलेले विभाजक. लक्षात ठेवा की मूळ संख्या म्हणजे अशी संख्या जिला फक्त 1 व ती संख्या स्वतः एवढे दोनच विभाजक आहेत.

2, 3, 5, 7, 11 या मूळ संख्या आहेत. पण 4, 6 या मूळ संख्या नाहीत कारण 2 हा 4 चा, 2 व 3 हे 6 चे विभाजक आहेत.

ल.सा.वि. म.सा.वि काढण्याची सोपी रीत पहा.

उदा. 24 व 60 यांचे ल.सा.वि. म.सा.वि. काढा.

24 = 2 x 2 X 2 X 3

60 = 2 x 2 x 3 x 5

आता 24 वे 60 या दोघांचीही विभाज्य संख्या असेल, तिला 2 ने 3 वेळा, 3 ने एक वेळा व 5 ने एक वेळा भाग जाईल.

∴ कुठल्याही साधारण विभाज्याला 2x2x2x5x5 ने भाग जाईल व 2x2x2x3x5 = 120 ही संख्याही 24 व 60 यांची विभाज्य आहेच म्हणून ब ही संख्याच सर्वात लहान साधारण विभाज्य आहे.

∴ ल.सा.वि. = 120

आता 1,2,3, 2x3 = 6, 2x2 = 4 व 2x2x3 = 12 एवढे विभाजक दोघांनाही पूर्ण भाग देतात. याहून आणखी कॉमन विभाजक मिळणार नाहीत.

∴ यातला मोठा भाग = 2x2x3 = 12 हाच मसावि होय.

लक्षात ठेवायला सोपी रीत अशी - दिलेल्या संख्यांचे मूळ अवयव पाहून घ्या. ल.सा.वि. साठी प्रत्येक मूळ अवयव दिलेल्या संख्यांमध्ये किती वेळा येतो पहा. जास्तीत जास्त किती वेळा येतो, तेवढ्या वेळा तो घ्या व अशा सर्व मूळ अवयवांना घेऊन त्यांचा गुणाकार करा. म.सा.वि. साठी प्रत्येक मूळ अवयव कुठल्याही संख्येत कमीत कमी किती वेळा येतो ते पहा व तितक्या वेळा तो घ्या. अशा सर्व मूळ अवयवांचा गुणाकार म्हणजे म.सा.वि. होय.

24 मध्ये 2 हा तीन वेळा व 60 मध्ये 2 वेळा आहे.

ल.सा.वि. । म.सा.वि.
५७