क्रांतिकारी मंगल पांडे कोणत्याही राष्ट्राच्या विकासात त अपूर्णतःच लिहिली जाते. विसावे श संदेश घेऊन आले. या शतकात जितके तितके किंबहुना एखाद्याच शतकात झा आफ्रिका खंडातील अनेक राष्ट्रांचा उद राज्यसत्तेचा पाया याच शतकात पक्का किंग, नेल्सन मंडेलांसारख्या अनेक मोर्चे, घेराव, प्रदर्शनासारख्या सत्याग्रहां: उभा केला. “जनता आयी है, सिंहा शतकात बुलंद झाले. पण आश्चर्याची । हे शांतीपूर्ण मार्गाने कधीच मिळालेले न बंड, क्रांती, बॉम्ब विस्फोट, हत्याकांड स्वातंत्र्यासाठी विचार केला तर या देश अहिंसात्मक हे दोन्ही मार्ग समांतर अ परिणाम कमी-अधिक रूपाने झाला । आपल्या देशबांधवांना शंभर वर्षांच्या अखंडपणे संघर्ष करावा लागला. आप १८५७ पासून मानली जाते. हे तेच व साहसी शिपायाने बंडाचा पहिला झेंडा काय होते? वर्षानुवर्षे दबलेल्या ज्वाल सत्तेला फक्त ललकारलेच नाही, तर सोडले. त्या स्वातंत्र्य सेनानीचे नाव संग्रामाचा पहिला बळी आणि होय, ते आकाश र
