लावायचा काय?
शेकापच्या वेगवेगळ्या अधिवेशनांतील ठरावांचे स्वरूप असे अघळपघळच आहे. मार्क्सच्या वा सोव्हिएट युनियनच्या हवाल्याने आंतरराष्ट्रीय परिस्थितीचा आढावा, मग देशातील आर्थिक परिस्थितीसंबंधाने असो वा नियोजनसंबंधाने असो, एखाद्या होतकरू पदव्युत्तर विद्यार्थ्याने लिहावा अशा प्रकारचा निबंध. शेकापच्या कामाच्या होत असलेल्या चौफेर वाढीबद्दल (!) विजयाच्या हाकाट्या. कम्युनिस्ट व शेकाप यांच्यात इतर काही फरक असो नसो, आत्मवंचनेची दोघांचीही ताकद अफाट आहे.
ते असो. त्यांच्या स्वत:बद्दलच्या सर्व कल्पना वास्तवात उतरोत. आपला विषय शेकापने मांडलेल्या आर्थिक विकासासंबंधीचे विचार आणि केलेल्या कृती हा आहे.
शेकाप व शेतकरी संघटना यांच्या विचारात साम्य आणि फरक काय हे आपल्याला समजून घ्यायचे आहे.
शेकाप स्वत:ला मार्क्सवादी म्हणवतो. संपूर्णपणे मार्क्स, एंजल्स, लेनिन, स्टॅलिनवादी म्हणवतो. वरकड मूल्य, भांडवलनिर्मिती, वर्गविग्रह हे मार्क्सचे सिद्धांत शेकापची श्रद्धास्थाने आहेत. शेतकरी आंदोलनाच्या संदर्भात मार्क्सवाद पुन्हा एकदा डोळ्याखालून घालणे आवश्यक आहे; पण त्या तपासणीची जागा ही नव्हे.
त्याचबरोबर, शेकापने शेतीमालाच्या भावाची मागणी जवळजवळ प्रत्येक वेळी केली आहे. प्रिआब्रॉझेन्स्कीसारखे रशियन अर्थशास्त्रज्ञ व स्वत: स्टॅलिन यांनी शेतकऱ्याला योग्य भाव मिळू न देण्याचे एक शास्त्र, एक तत्त्वज्ञान बनवले. स्टॅलिनला श्रद्धास्थान मानणाऱ्या शेकापने शेतीमालाच्या भावाचा प्रश्न उठवला कसा हे पाहणे मोठे उपयोगी ठरेल.
□
