पान:शून्य कचरा (Shoonya Kachara).pdf/49

विकिस्रोत कडून
हे पान प्रमाणित केलेले आहे.

आहे. त्यामुळे माणूस न मिळाल्यामुळे किंवा त्याला द्यावा लागणारा मोबदला सभासदांच्या कुवतीपलीकडे जाऊ लागला तर प्रकल्प बारगळणार.
 ६) कोणताही प्रकल्प राबविण्यासाठी एक मॅनेजर आणि ऑपरेटर लागतो. मॅनेजर म्हणून सभासदांपैकी एखादी व्यक्ती सुरुवातीला तयार होईल. पण त्या सभासदाने किती दिवस काम करायचे? इतर सभासदांपैकी कोणी त्याच्या जागेवर आपणहून काम करण्यास तयार होईल का? या प्रश्नाचे उत्तर बहुतेक ठिकाणी नाही असेच येईल. मग त्या काम करणाऱ्या सभासदाला वाटू लागेल, मीच का म्हणून हे काम करायचे ?' समजा बाहेरचा माणूस नेमला, तर पुन्हा जादा पैशांचा भार सोसायटीला सहन करावा लागणार आणि प्रकल्प बारगळणार.
 ७) समजा एका सोसायटीत ३० सभासद आहेत आणि त्यांनी जागा, पैसे आणि मनुष्यबळ वापरून प्रकल्प सुरू केला आणि वरील कारणांमुळे तो प्रकल्प काही दिवसांनंतर बंद पडला तर यश ०% आले असे म्हणावे लागेल. त्याऐवजी तीस सभासदांनी आपापल्या घरात अविरतपात्र बसवून प्रकल्प सुरू केला आणि काही दिवसांनी ३० पैकी २० जणांनी अविरत पात्र वापरणे बंद केले तर यश ३३% टक्के मिळाले असे म्हणावे लागेल. तेव्हा ०% चांगले का ३३% चांगले ते तुम्हीच ठरवा.
 म्हणून सामुदायिकरीत्या असे प्रकल्प राबवू नयेत असे माझे प्रांजळ मत आहे. वरील सर्व अडचणींवर मात करून असे दोन प्रकल्प दोन ठिकाणी कार्यरत आहेत. ती ठिकाणे आहेत
 १) डोंबिवली-अंबरनाथ रस्त्यावरील खोणी या गावातील अमेय पालक संघटनेच्या घरकुल या मतिमंद मुलांचे वसतीगृह. रोज येथे ५० जणांचे जेवण बनते. हे घरकुल गावाबाहेर आहे. त्यांच्या कुंपणापलीकडे मोकळे रान आहे. तिकडे कचरा टाकून त्यांचा प्रश्न सुटणार होता. पण या संस्थेचे संस्थापक श्री.बर्वे सरांना हे असे करणे मान्य नव्हते. ते माझ्याकडे आले. आम्ही तेथे ६'x४'x३' या आकाराचे अविरत पात्र बांधले. तेथील सर्व कर्मचाऱ्याना प्रशिक्षित केले. आज हा प्रकल्प अतिशय व्यवस्थितपणे चालू आहे.
 २) डोंबिवली येथील टिळक नगरमधील वृंदावन सोसायटीतील श्री. महेश खरे हे घरापुरते अविरत पात्र वापरत होते. सोसायटीतील इतर सभासदांचा कचरा त्यांना बाहेर जाऊ द्यायचा नव्हता. त्यांच्या संकुलात मोठ्या आकाराचं ड्रम टाइप महाअविरत पात्र बसवले आहे. हे महाअविरत पात्र २00 लिटर क्षमतेचे आहे आणि १२ ते १५ सभासदांसाठी ते पुरेसे आहे. श्री. महेश खरे जातीने या प्रकल्पाकडे बघतात.

 या दोन ठिकाणी हे शक्य होते. तर अन्य सधन, सुसंस्कृत शिकल्यासवरलेल्या पैसेवाल्या मंडळींना ते का जमत नाही? याला काय म्हणावे?


सोसायटीसाठी अविरतपात्र * ४७