पान:शून्य कचरा (Shoonya Kachara).pdf/29

विकिस्रोत कडून
हे पान प्रमाणित केलेले आहे.

पण ते पॅकिंग मटेरिअलची काळजी घेत नाहीत. कमी किमतीत उत्कृष्ट पॅकिंग ही कल्पना बदलायला पाहिजे. कारण कमी किमतीतील पॅकिंग मटेरिअल, काम झाले की कवडीमोलाचे असते. जी वस्तू आपल्या मालाचा दर्जा टिकविण्यासाठी कारणीभूत असते, तिला इतके कमी लेखून चालणार नाही, कारण तिला वाऱ्यावर सोडल्यावर आपले काय नुकसान होते, ते आपण अनुभवतच आहोत.
 'वापरा अन् फेकून द्या' ही कल्पना - ‘वापरा अन् वापरतच राहा' अशी बदलली गेली पाहिजे.
 ज्या वेळी use & throw ही कल्पना माणसाला भावली, त्या वेळची परिस्थिती वेगळी होती. आपली लोकसंख्या आजच्यापेक्षा खूप कमी होती. प्लॅस्टिकचा शोध नव्यानेच लागला होता. त्याच्या अनेक गुणधर्मांचा मोह आपल्याला पडला होता. त्या मोहाचा चटका केवढा भयानक असतो, हे आता आपण प्रत्यक्ष पाहिले आहे. चटक्याचा अनुभव येईपर्यंत लहान मूल एकदाच विस्तवाजवळ जाते. एकदा चटका बसला की पुन्हा ते चटका खात नाही. आपल्याला चांगलेच चटके बसत आहेत. लहान मूल जर अनुभवातून शहाणे होते, तर आपण का नाही होणार ? आपण तर मोठी माणसे आहोत !

*
"हे तुम्ही करून दाखवाच"

 युरोपमध्ये म्हणे प्रत्येक नागरिक आपल्या आयुष्यातील एकदोन वर्षे सैन्यात दाखल होतो. असं सैनिकी आयुष्य जगल्यामुळे त्यांच्या वागण्यात शिस्त येते. देशाचं संरक्षण म्हणजे काय हे समजतं. देशप्रेम, देशनिष्ठा अंगी बाणली जाण्याचे हे बाळकडूच आहे.
 सैनिक देशाच्या सीमांचे रक्षण करतात. देशाच्या अंत:सीमांचे काय ? देश आतून पोखरणारे अनेक शत्रू आहेत. गुंड, तस्कर, स्वार्थी राजकारणी, या सगळ्यांबरोबर आम सामान्य माणूस हासुद्धा देशाचा शत्रूच आहे. वापरून झालेल्या वस्तू सतत इतस्तः टाकून, शहरभर कचरा निर्माण करून तो आपल्या शहराचे अंतरंग कायम घाण करत असतो. कचरा निर्माण करणे हे देशावर केलेले एक प्रकारचे आक्रमणच आहे.
 नागरिकांनी निर्माण केलेला कचरा साफ करण्यासाठी त्या कचऱ्याबरोबर लढणारे सफाई कामगार रोज थोडे-थोडे मरत असतात. या सर्व मंडळींना सफाई कामगार म्हणण्यापेक्षा सफाई-सैनिक म्हटले पाहिजे आणि त्यांना लष्करी सैनिकांचा दर्जा दिला पाहिजे.
 समजा, आपण हे मान्य केले, तर लष्करात भरती होऊन आयुष्यातील एक दोन वर्षे देशसेवेत घालवण्यासाठी आपल्याला फार लांब देशाच्या सीमेवर जायची काहीच गरज नाही.
 या सफाई सैन्यात दाखल होऊन आपणच निर्माण केलेल्या ह्या कचरारूपी शत्रूशी लढून बघा.

एक दिवस घंटागाडीवर काम कराल का ?

 हे तुम्ही करून दाखवाच अन्यथा
 शून्य कचरा ही संकल्पना आचरणात आणा.


वापरा आणि वापरत राहा * २७