काटेमुंढरीची शाळा', ‘प्रज्वलित मने' सारखी पुस्तके शिक्षकांनी मग तो कोणत्याही इयत्तेचा, स्तराचा (माध्यमिक, महाविद्यालयीन, विद्यापीठीय) असू दे. त्यानं ही पुस्तकं वाचायलाच हवीत. कारण ती एकतर शिक्षकांनीच लिहिली आहेत, शिवाय ते सारे शिक्षक प्रयोगशील, उपक्रमशील होत. शिक्षक आणि शिक्षण हाच त्यांचा ध्यास असे आणि आहे. शिक्षकाचं आपल्या घरी स्वतंत्र व समृद्ध ग्रंथालय हवं.
शिक्षकाचं वाचन व्यासंगी असेल तर तो गावाचा वाटाड्या, मार्गदर्शक होईल. वर्तमानकाळात त्याच्या डोक्यात ग्रंथसूची हवी तशी वेब सूची ही हवी. तो संगणक साक्षर हवा. वेदापासून वेबपर्यंत असा विशाल वाचन पट लाभलेला शिक्षक एकविसाव्या शतकाची आव्हाने पेलू शकेल व तसे विद्यार्थी घडवू शकेल.
तरुण वाचक आज जीवनोपयोगी पुस्तकं मोठ्या प्रमाणात वाचतात. त्यांच्या स्पर्धा परीक्षांचं वारू भारलेलं आणि भरलेलं आढळतं. देशसेवेच्या ध्यासाने स्पर्धा परीक्षेत उतरणारे विद्यार्थी हवेत. स्पर्धा हवी पण विधायक व परहितवर्धक सिंगापूरसारख्या छोटा देश. त्याच्या पहिल्या पंतप्रधानाचं नाव आहे ली क्वान यू. त्यांचे चरित्र नुकतंच प्रसिद्ध झालं आहे. ते वाचायला हवं. मी तो देश चांगला चार-पाच वेळा पाहिलाय. देश घडवणं काय असतं ते तिथे गेल्यावर उमजतं. सध्या त्यांचा मुलगा तिथं पंतप्रधान आहे. भारतासारखाच बहुभाषी, बहुविध जात, धर्म, वंशांचे लोक तिथं राहतात. पण सर्वांप्रती समभाव. पंतप्रधानास सतत देशाचाच ध्यास. ली क्वान यू यांना असं वाटलं की देश घडणीचं शिक्षण म्हणजे व्यवस्थापन शास्त्राचा विधिवत अभ्यास. ते चक्क सुट्टी घेऊन हार्वर्ड विद्यापीठात गेले व विद्यार्थी झाले. देश घडणीसाठी विद्यार्थी झालेले ते जगातले पहिले पंतप्रधान. देशात काही पिकत नाही. पिण्याचे पाणीही शेजारच्या मलेशिया देशातून थेट पाईप लाइनने आणून जगणारा देश. देश तर कसला. एक गावच आहे. पण जगात शिक्षण, श्रीमंती, उद्योग, भ्रष्टाचार मुक्त, शिस्तप्रिय देश म्हणून जगातल्या पहिल्या पाच देशात गणला जातो. वाचनाने जग बदलते याची ही खूण. त्या देशाचे प्रमुख सल्लागार शिक्षक आहेत. ते चोखंदळ वाचक आहेत. रे व्हर्नार त्यांचं नाव, ते व्यवस्थापक तज्ज्ञ आहेत. शिक्षक पण व्यवस्थापन कुशल असेल तर विद्यार्थीही तसे घडणार.
अलीकडच्या काळात ‘वाचन संस्कृती', ‘कार्य संस्कृती' सारखे शब्द परवलीचे झाले आहेत. आजच्या माध्यम प्रभावी काळात वृत्तपत्र वाचन व
