पान:शब्द सोन्याचा पिंपळ (Shabda Sonyacha Pimpal).pdf/172

विकिस्रोत कडून
हे पान प्रमाणित केलेले आहे.

यातून मराठी भाषा माध्यम म्हणून मागे पडली. भाषा विकासाचे प्रचार, प्रसाराचे दुसरे साधन ग्रंथालये. महाराष्ट्राच्या अनेक गावांत मराठी सार्वजनिक ग्रंथालये आहेत. त्यांना ग्रंथ खरेदी, कर्मचारी वेतन, इमारत बांधकाम, देखभाल, आधुनिकीकरण यावर अनुदान दिले तर ग्रंथालये वाढणार व वाचक निर्माण होणार. सन १९९० नंतर सार्वजनिक मराठी ग्रंथालयांना लागलेली उतरती कळा हे मराठी मारक शासन धोरणाचे अपत्य होय. इंग्रजी माध्यम शाळांना झुकते माप व परवानगीचे उदार धोरण यातूनही मराठी मारक वातावरण फोफावले हे नाकारता येणार नाही. शिवाय समाज मनाचा इंग्रजी कल हेही त्याचे एक कारण आहेच. सध्याचे युग हे माध्यमांच्या अधिराज्याचे मानले जाते. मराठी भाषिक माणूस वृत्तपत्रे मराठी वाचतो. आज घरोघरी मराठी वृत्तपत्रे येतात. माझ्या लहानपणी सार्वजनिक ठिकाणीच वर्तमानपत्र असायचे. आज वृत्तपत्र स्पर्धेमुळे घरोघरी एकच नाही तर अनेक वृत्तपत्रे नियमित येतात व वाचली जातात. वृत्तपत्र वाचनावर मराठी भाषिक अधिक वेळ खर्च करतात. लेख, संपादकीय, सदरे, स्फूट वगळता त्याच त्या बातम्या ते अनेक शैली व शब्दात वाचतात. त्यातून ज्ञानवृद्धी होत नाही, होतो केवळ माहिती विस्तार, माहिती विस्तार म्हणजे एकाच गोष्टीची बहुपेडी माहिती. मराठी वाचक गंभीर, प्रगल्भ वाचन कमी करतो. मराठी नियतकालिकांचा वाचक निर्देशांक व वर्गणीदार संख्या कमी होत जाणे हा त्याचा पुरावा. माध्यमांचे दुसरे रूप चित्रपट, दूरदर्शन वाहिन्या, महाराष्ट्रात अलिकडचा मराठी चित्रपट निर्मिती निर्देशांक व दर्जा सुखावह, आश्वासक खरा. पण तरीही हिंदी भाषी चित्रपटांचा प्रेक्षक वर्ग ओसरलेला नाही. दूरदर्शन, वाहिन्यावर बातम्या, मालिका, चित्रपट, विषय समर्पित वाहिन्या (इतिहास, मनोरंजन, पर्यटन इ.) पाहाता मराठीच्या तुलनेत हिंदी वरचढ दिसते. लहान मुलांची पिढी वक्रचित्रे, व्यंगचित्रे, मालिका पाहण्यात दंग असते. त्या वाहिन्या मराठीपेक्षा हिंदी, इंग्रजी अधिक पाहिल्या व पसंत केल्या जातात. संगणकाची व महाजालाची भाषा इंग्रजी आहे. तित मराठी भाषांतराची सोय आहे. पण भाषांतराच्या भाषेचा दर्जा सुमार असल्याने मराठी वाचक संगणकावर रुळत नाही. तो इंग्रजीकडे वळतो. मराठी संकेत स्थळे सुमार आहेत. मराठीतून संगणकावर माहिती मिळण्याचे प्रमाण नगण्य आहे. अनुप्रयुक्त मराठी साधने अद्याप विकसित न झाल्याने मराठी भाषिक इंग्रजी, हिंदी संगणकीय स्त्रोतांचा वापर करतात. त्यांना दुसरा पर्याय राहात नाही. मराठी वर्तमान साहित्यही जीवनोपयोगी माहिती देणारे. भाषांतरित

शब्द सोन्याचा पिंपळ/१७१