महत्त्व, घोषणा, मजकूर, संवादास आले आहे. अगदी अलीकडे मोबाईलचं ‘टॉकटाईम वॉर' झालं. त्यात रिलायन्सने ‘थ्री इन फ्री', आयडियाने 'मी तुझ्यासाठी वेळ थांबवून ठेवलाय' व अन्य एका कंपनीने 'दिलखुलास बोला' म्हणत जे युद्ध खेळलं त्याचे खरे शिल्पकार त्या जाहिरातीचे कॉपीरायटर होते. तुम्हाला जाहिरातीचा मजकूर तयार करण्याची कला अवगत व्हायची, तर ‘बूंद में समुंदर' असं आशयघन पण संक्षेपानं, साक्षेपी लिहिता यायला हवं किंवा प्रचलित म्हणी, सुभाषितं, काव्याच्या ओळी, भाषणाचा मथळा, चपखलपणे वापरण्याचं कौशल्य तुमच्यात हवं.
अलीकडे ‘स्टार वन'ने जो लाफ्टर चैलेंजचा शो केला, ती सारी शब्दांची कसरत नि अभिनयाची सर्कस नव्हती का? शब्दांवर मांड (नि कमांडही!) जर तुम्हाला मारता करता आली तर तुम्ही ‘स्क्रीन'चे सेलिब्रेटी होऊ शकता, हे राजू श्रीवास्तवने सिद्ध केलंय. सुनील पालच्या कॅसेट्स धुमधडाक्यात विकल्या जातात, ते त्यांतील व्यंग सामथ्र्यामुळे. 'कौन बनेगा करोडपती'ची सारी मदार प्रश्न तयार करणाच्या कुशल संपादकाची किमया होय. तो पडद्यामागचा खरा सूत्रधार. त्याची कमाई प्राप्तिकर खात्यानं नोंद घेण्याइतकी (खरं, छापा टाकण्याइतकी!) होती, हे किती जणांना माहीत आहे?
सूत्रसंचालन हे एक नवं करिअर झालं आहे. अमीन सयानीचा ‘बिनाका गीतमाला' कार्यक्रम, हरीश भिमानीचं पाश्र्वनिवेदन, ओम पुरीचं चित्रपट संवादन (डबिंग), नि अलीकडे महाराष्ट्रात सुधीर गाडगीळांचं सूत्रसंचालन हे सारे हजार, लाखांचे शब्दखेळ होत. शब्दाची जादुई करामत नि कसरत करायची कला तुमच्यात हवी.
वैद्यकीय व्यवसायात आंतरराष्ट्रीय स्तरावर विशेषतः युरोपीय देशांसाठी तेथील डॉक्टरना मेडिकल रिपोर्ट त्वरित हवे असतात. अमेरिकेत तेव्हा रात्र असते, तेव्हा आपणाकडे दिवस असतो. याचा फायदा घेऊन तेथील डॉक्टर आपल्या पेशंटचे रिपोर्ट तयार करण्यासाठी इंटरनेटवर इकडे धाडतात. ते संक्षिप्त असतात, सांकेतिकही. ते सविस्तर तयार करण्यासाठी तुम्हाला रूपांतरण, तांत्रिक शब्द, अहवाल लेखन पद्धती यांचे प्रशिक्षण व ज्ञान असेल तर त्यांची कमाईपण हजारांच्या घरात असते. कारण त्याचा पगार तुम्हाला इथं बसून डॉलरमध्ये मिळतो. त्यासाठी शब्दज्ञान, शब्दार्थ, उच्चारण कौशल्य, अनुलेखन (ऐकून शुद्ध लिहिणे) ही कौशल्ये विकसित केली की
