पान:शब्द सोन्याचा पिंपळ (Shabda Sonyacha Pimpal).pdf/110

विकिस्रोत कडून
हे पान प्रमाणित केलेले आहे.

किरणं दिसून आली. पंढरपूरला तनपुरे महाराजांच्या मठात उपोषण कालावधीतील छायाचित्र असल्याचं कळल्यावरून संपर्क केला. शक्यतांचं क्षितिज विस्तारतं आहे. प्रकाश विश्वासराव, गजानन खातू, जनसंपर्क, मुलाखती, व्हिडिओ शूटिंग कितीतरी प्रकारे जीवाचं रान करत आहेत.

 या प्रयत्नात ‘साधना' मधून हाती आलेल्या साने गुरुजींच्या डायच्या सहज चाळल्या. त्या डायच्या, वह्या साधारणपणे १९३९ ते १९५0 च्या दरम्यानच्या आहेत. त्या पाहताना लक्षात येतं की 'साधना' साप्ताहिक सुरू करण्यापूर्वी साने गुरुजींनी लेखनाच्या क्षेत्रात मोठी मजल मारली होती. चळवळ, प्रबोधन, व्याख्यान इत्यादी माध्यमातून महाराष्ट्र, कर्नाटक, गुजराथ, आंध्र, तमिळनाडू पाहिला, अनुभवला होता. तुरुंगवास भोगला होता. स्वातंत्र्याचा ध्यास होता. त्यासाठी काँग्रेस साप्ताहिक', 'सेवा', 'प्रदीप', ‘कर्तव्य' इत्यादी नियतकालिकांचे संपादन केले होते. या सर्व अनुभवांच्या पाश्र्वभूमीवर साधना साप्ताहिकास स्थैर्य लाभावे म्हणून कोण तळमळ होती. साने गुरुजींच्या मनात जसा भारत स्वतंत्र झाला तसा स्वतंत्र भारताचे सुराज्य व्हावे म्हणून साधना साप्ताहिकास ते त्यांचे साधन बनवू इच्छित होते. काँग्रेस, कर्तव्य, प्रदीपसारखी नियतकालिकं चालवताना त्यांना मोठी आर्थिक तोशीस सोसावी लागली होती. 'साधना' चालेल तर कर्तव्य'चे कर्ज भागवू शकू, असा भाबडा आशावादही त्यांच्या धडपडीत होता. यासाठी अर्थसहाय्य ते ठेवी व वर्गणीतून जमा करत. त्यांचे एक निवेदन यापैकी एका डायरीत आहे. ते ‘जीवनगाथा' मध्येही पृ. ३६५वर आहे. ते वाचलं की साने गुरुजींची 'साधना' जीवनसाधना होती हे लक्षात येतं. आशावाद इतका की, साधना प्रेस कर्जमुक्त झाली की राष्ट्र सेवादलाला नि समाजवादी पक्षाला मदत देण्याची योजना. हे सारं साने गुरुजींमध्ये अनंत ध्येयासक्तीमुळेच निर्माण व्हायचं.

 साने गुरुजीं डाय-यांचा वापर नोंदी, नियोजन, योजना इत्यादींसाठी करत. डायरी नित्य वा रोज ते लिहीत नसत. त्यामुळे दिवस व वर्षाचा... काळाचा मेळ घालणे कठीण. जुनी डायरीपण ते नोंदीसाठी वापरत. यात काटकसरीचा गांधी संस्कार असावा. सन १९३९ ची सर्वांत जुनी डायरी आहे. ती आहे Burroughs Wellcome & co., Londonची. ती आहे डॉक्टरांसाठीची Medical Diary. डॉक्टरांना आपल्या visits लिहिता याव्यात म्हणून तयार करण्यात आलेली ही इंग्रजी डायरी. साने गुरुजींनी चक्क तिचा वापर बालकविता लिहिण्यासाठी केलेला दिसतो. त्या अर्थाने

शब्द सोन्याचा पिंपळ/१०९