संग्रहालय पाहात आपण जसजसे पुढे जातो तसे हे संग्रहालय आपणास खांडेकरमय केव्हा करून टाकते ते कळतसुद्धा नाही. सन १९२५ ला वि. स. खांडेकर शिरोड्याच्या तत्कालीन ट्यूटोरियल इंग्लिश स्कूलचे मुख्याध्यापक होते. त्यांनी शाळेची इमारत बांधली. पगारापोटी मासिक ५0 रुपये मिळत असताना सन १९२५ साली वि. स. खांडेकरांनी शाळेला दिलेली रु. १000/- ची देणगी त्यांच्याच हस्ताक्षरातील जमाखर्चात वाचणं प्रेक्षकांना - विशेषतः आज गलेलठ्ठ पगार घेणा-या शिक्षक, प्राध्यापकांना, निश्चित अंतर्मुख करतं. हे संग्रहालय केवळ स्मृती संग्रहालय राहिलं नसून ते महाराष्ट्राचं भविष्यातील ‘संस्कारतीर्थ' होईल, हे जाणवल्यावाचून राहात नाही. शिरोड्याचा ऐतिहासिक पिठाचा सत्याग्रह खांडेकरांनी पत्रकार म्हणून टिपला होता. त्या वेळी ते वैनतेयचे नुसते संपादक नव्हते तर बातमीदारही होते, हे ‘वैनतेय' साप्ताहिकातील खांडेकर लिखित विविध मजकूर वाचताना लक्षात येते. हे संग्रहालय केवळ प्रेक्षणीय नाही तर वाचनीय आहे. अभ्यास, संशोधनाच्या कितीतरी पाऊलखुणा इथं आहेत. पाऊलखुणांवरून आठवलं, इथं तुम्हास खांडेकरांची पहिली साहित्यिक सप्तपदी' वाचावयास मिळते ती मूळ प्रकाशित रूपात. खांडेकर प्रारंभी 'कुमार', 'आदर्श', 'एक शिक्षक, ‘परिचित' अशा अनेक टोपणनावांनी लिहायचे, हे मराठी वाचकांना इथे पहिल्यांदा लक्षात येतं. खांडेकरांची साहित्यातली पहिली पावलं पाहाणं रांगणारं बाळ चालताना, एक एक पाऊल पुढे टाकताना अनुभवणं असतं.
नंतर तर चक्क आपण त्यांची जीवनातील खरी सप्तपदीच पाहतो. १९२९ साली वि. स. खांडेकरांचा विवाह मनुताई मणेरीकर यांच्याशी झाला. त्याचं आमंत्रण देणारं मोडीतील पत्र आजही निमंत्रण पत्राइतकं हार्दिक! वि. स. खांडेकरांचं बि-हाड शिरोडा, आरवलीतील अनेक घरांत होतं. तिथं त्यांचं प्रारंभीचं साहित्य आकारलं. 'कवी असतो कसा आननि' ही जशी जिज्ञासा असते तशी लेखकाचं घर कसं होतं?' याचंही विलक्षण कुतूहल असतं वाचकांत. मराठीतील सुविख्यात कथाकार जयवंत दळवी यांनी ‘परममित्र' या आपल्या आठवणींच्या साठवणीत ‘भाऊसाहेब व भाऊराव' लेखात खांडेकरांच्या आरवलीतील रेग्यांच्या पडवीचं मनोरम असं वर्णन केलंय - ‘दर्शनी पडवी स्वच्छ सारवलेली असे. त्यावर पसरलेली एक गादी. दोन तक्के भिंतीला टेकवलेले. शेजारी एक कापडाची आरामखुर्ची. खुटीला एक कंदील, कोप-यात पाच-सहा फूट लांबीची बांबूची काठी. गादीच्या बाजूला वीतभर उंचीची तिवई, तिच्यावर कायम एक चिमणी.
