झाली. वि. स. खांडेकरांची ज्येष्ठ कन्या श्रीमती मंदाकिनी खांडेकर यांनी संग्रहालयास वि. स. खांडेकरांचे सन्मान देऊ केले आहेत. ‘पद्मभूषण सन्मानपत्र', 'अश्रू' हस्तलिखित इत्यादी वस्तू प्रत्यक्षात प्रदानही केल्यात.
वि. स. खांडेकर स्मृती संग्रहालयाच्या संकल्पना, संशोधन व संग्रहांचं श्रेय जरी मला दिलं जात असलं, तरी हे सामुहिक प्रयत्नातून साकारलंय हे मला नम्रपणे नोंदवावंसं वाटतं. रचना व देखरेख वास्तुशिल्पी विजय गजबर यांनी केली. संग्रहालयाचा प्रकल्प अहवाल व मांडणी संग्रहालय तज्ज्ञ प. ना. पोतदारांची. संकल्पचित्र साकारलंय तरुण शिल्पकार संजीव संकपाळांनी. अर्धपुतळ्याची पुनर्निर्मिती प्रभाकर डोंगरसानेंची. संग्रहालय निर्मितीचं श्रेय मनोहर सुतारांचं. साधन संग्रहात जया दडकर, शशिकांत किणीकर, अशोक शेवडे, आकाशवाणी पुणे, पंचम खेमराज महाविद्यालय, सावंतवाडी, शिरोडकर कुटुंबीय, ट्यूटोरियल हायस्कूल, मेहता पब्लिशिंग हाऊस, पुणे, आर. आर. शेठ आणि कंपनी, अहमदाबाद, सदानंद कदम, जीवन किर्लोस्कर संग्रह, महावीर महाविद्यालय, कोल्हापूर, मुंबई, पुणे-कोल्हापूर महानगरपालिका, मुकुंदराव किर्लोस्कर, दै. पुढारी, वि. वि. चिपळूणकर, प्रा. ग. प्र. प्रधान, दत्ता धर्माधिकारी प्रभृतींचं मोलाचे सहकार्य लाभलं. शिवाजी विद्यापीठाने इमारतीशिवाय दहा लक्ष रुपयांचा निधी दिला.
महाराष्ट्रात यापूर्वी मालगुंड (जि. रत्नागिरी) इथं केशवसुत स्मारक साकारलंय तर अलीकडे नाशिकमध्ये कुसुमाग्रज प्रतिष्ठानने तात्यासाहेबांच्या स्मृती जपण्याचा प्रयत्न केला आहे. या पार्श्वभूमीवर वि. स. खांडेकर स्मृती संग्रहालय हे देशातलं साहित्यकाराचं श्रेष्ठ स्मृती संग्रहालय असल्याचा निर्वाळा सुविख्यात साहित्यकार व कोकण मराठी साहित्य परिषदेचे अध्यक्ष मधु मंगेश कर्णिक यांनी नुकताच दिला. हा निर्वाळा निखळ नि निरपेक्ष असल्याचा प्रत्यय आपणास संग्रहालय पाहताना येतो.
संग्रहालयाच्या प्रथमदर्शनी ‘अक्षरवृक्ष' कोरण्यात आला असून त्याच्या पार्श्वभूमीवर उभारण्यात आलेला वि. स. खांडेकरांचा सुबक अर्धपुतळा प्रेक्षकांचे लक्ष वेधून घेतो. मग आपण येतो संग्रहालयाच्या प्रवेशद्वारी. प्रवेशद्वाराची कल्पना मोठी विलोभनीय आहे! हे प्रवेशद्वार म्हणजे पुस्तकांचं फडताळ, (शेल्फ) कपाट आहे.
‘उःशाप', 'ययाति', ‘हृदयाची हाक' सारख्या कादंब-यांच्या, पुस्तकांच्या विशाल प्रतिकृतींनी साकारलेल्या प्रवेशद्वाराच्या दोन्ही कडेला लावलेल्या आरशांमुळे आपण शेकडो पुस्तकांच्या दालनात प्रवेश करतो आहोत, अशा
