हे अनुभवले की, या साहित्यकाराच्या लीलाकारी व्यक्तिमत्त्वाचा अचंबा वाटल्यावाचून राहात नाही.
वरील मौलिक साहित्याव्यतिरिक्त खांडेकरांची व्याख्याने, मुलाखती, स्तंभलेखन, पत्रकारिता, संपादन, अग्रलेख, पटकथा, चित्रपट गीते, खांडेकरांवर लिहिलेले मान्यवरांचे लेख, खांडेकर साहित्यावरील समीक्षात्मक लेख, प्रबंध अशा दस्तऐवजांचा अक्षरशः डोंगर माझ्या डोळ्यांपुढे आहे. त्याला उचलावयास आधुनिक हनुमान जन्मावयास हवा. यातून उभे राहणारे खांडेकरांचे साहित्यिक व्यक्तिमत्त्व आजवरच्या त्यांच्या चिरपरिचित व्यक्तिमत्त्वास छेद देऊन नवे रूप सादर करील, असा विश्वास वाटतो.
असंकलित खांडेकर संकलित करून वाचून, संपादित स्वरूपात मराठी वाचकांपुढे सादर करण्याचा संकल्प खांडेकरांच्या जन्मशताब्दी वर्षात मी मनातल्या मनात केला होता. महाराष्ट्रभर फिरून मी छापील तीन हजार पाने होतील इतका अद्याप असंकलित राहिलेला मजकूर जमा केला, वाचला. त्यातून मला समजलेले खांडेकर तुम्हाला चिरपरिचित असलेल्या खांडेकरांपेक्षा खचितच वेगळे आहेत. तुम्ही आजवर एक अष्टमांश हिमनगच पाहात आला आहात. मी थोडी खोल डुबकी मारली. मला उर्वरित सात अष्टमांश दडलेला, डुबलेला हिमनगही दिसला. त्याचे ते अद्याप अदृश्य रूप तुम्हाला एकदा दाखवायचे आहे ते दाखविता आले, तर न वाचलेले, न अभ्यासलेले, न दिसलेले खांडेकर तुम्हालाही गवसतील. त्यातून खांडेकरांची ‘पूर्ण तुला' साकारेल. खांडेकरांचे समग्र मूल्यांकन शक्य होईल. अनेक वर्षांपासून मूल्यांकनाच्या प्रतीक्षेतील खांडेकर भरून पावतील, असा विश्वास आहे. तसे झाल्यास मराठी सारस्वतातील ती ‘सुवर्णतुला' ठरेल.
▄ ▄
