पान:वेचलेली फुले (Vechaleli Fule).pdf/50

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे

मुल्ला नसरूद्दीनच्या वाचनीय गोष्टी

 ऑस्कर पुरस्कार सन्मानित विख्यात बंगाली चित्रपट दिग्दर्शक भारतरत्न सत्यजित रे हे कथाकार नि चित्रकारही होते, ही गोष्ट फारच थोड्या लोकांना माहीत असावी. बंगाली वाङ्मयाच्या क्षेत्रात सत्यजित रे यांनी विपुल नसले तरी ठसा उमटविणारे लेखन केले याची साक्ष देणारे पुस्तक ‘मुल्ला नसरूद्दीनच्या चातुर्य गोष्टी'. मूळ बंगालीत लिहिलेल्या नसरूद्दीनच्या चातुर्यकथा हिंदीमुळे अनेक भाषेत आल्या. विलास गिते यांनी मराठी बालसाहित्यात हे रंजक व बोधक पुस्तक आणून बिरबलाच्या चातुर्यकथांची आठवण करून दिली.
  आपल्याकडे अनेक कथा या बिरबलाच्या चातुर्याची आठवण करून देतात. मुल्ला नसरूद्दीन हा तुर्कस्थानचा बिरबलच. सुमारे एक हजार वर्षांपासून मुल्ला नसरूद्दीनच्या अनेक कथा तिथे प्रचलित आहेत. तो तुर्कस्तानचा असावा, असे सांगितले जाते. त्याला एकच पुरावा उपलब्ध आहे. तिथे प्रतिवर्षी मुल्ला नसरूद्दीनची जयंती परंपरेने साजरी केली जाते. शिवाय कथेतील पात्रे, पोषाख, प्रसंग, देश, काळ, वातावरण यातून क्षणोक्षणी तुर्कस्तानचे लोकजीवन व संस्कृती प्रतिबिंबित होते.
 मुल्ला नसरूद्दीन मराठी वाचकांना परिचित झाला तो अलीकडे प्रसृत झालेल्या दूरदर्शन मालिकेमुळे. नसरूद्दीन आपल्या गोष्टीतून ज्या पद्धतीने पुढे येतो, त्यातून त्याच्या स्वभाव व चरित्राचा अंदाज बांधणे कठीण. विक्षिप्त, मूर्ख, चतुर, विद्वान, विदूषकी अशी सारी गुणवैशिष्ट्ये घेऊन येणारा हा कथानायक बहुरूपी वाटला नाही तरच नवल.
 ‘मुल्ला नसरूद्दीनच्या गोष्टी' हे छोट्या छोट्या ५६ कथांचे सुंदर पुस्तक. कुमार वयोगटातील मुलांना एका बैठकीत वाचण्यास भाग पाडणारे हे ६५ पानी छोटेखानी पुस्तक म्हणजे मुलांना सत्यजित रे यांनी दिलेली आगळी मेजवानीच. बहुरंगी मुखपृष्ठ, नसरूद्दीनच्या कथानिहाय लकबी रेखाटणारी सत्यजित रे यांची रेखाटने मुलांना पुस्तकात खिळवून ठेवतात. यातील ब-याच कथा मुलांना 'तेनालीराम'ची आठवण करून देतात.
  कुमार वयातील मुलांची तर्कबुद्धी विकसित करणे, त्यांच्यात विनोदाची


वेचलेली फुले/४९