पान:वेचलेली फुले (Vechaleli Fule).pdf/45

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे

बालिका वर्षाची ‘गाज

 पुस्तके विचारशील असतात पण ती कृतिशील व कृतिप्रवण ही असू शकतात हे 'गाज : बालिका वर्षाची' ही पुस्तिका वाचताना सतत जाणवेल. कोल्हापूरला सृजन आनंद शिक्षण केंद्र आहे. प्रयोगशील शिक्षणतज्ज्ञ प्राचार्य लीलाताई पाटील ते चालवतात. तेथील ‘आंतरभारती'च्या साहाय्याने शिक्षणास सर्जनात्मक व आनंददायी बनवण्यासाठी ‘सृजन आनंद विद्यालय' नावाची इयत्ता १ ली ते ४ थी पर्यंतचे शिक्षण (केवळ औपचारिक नव्हे) देणारी एक शाळा ही त्या चालवतात. आपल्या सृजन आनंद शिक्षण केंद्रातर्फे त्यांनी साखराळे (सांगली) व इचलकरंजी (कोल्हापूर) येथे सार्क बालिका वर्षाच्या निमित्ताने किशोरींची दोन जाणीव जागृती शिबिरे घेतली. त्यापैकी इचलकरंजीच्या शिबिराची समग्र माहिती देणारी ही पुस्तिका.
 सार्क बालिका वर्ष साजरे केले तेव्हा त्यामागे बालिकांविषयी समाजात व खुद्द बालिकांत जाणीव जागृती घडवून आणण्याचे उद्दिष्ट समोर होते. सूर्याकडे तोंड करून हात पसरून उभी असलेली बालिका हे या वर्षाचे बोधचिन्ह होते. बोधवाक्य होते, ‘खुशहाल बालिका भविष्य देश का'. मुलीचे जीवन विशेषतः भविष्यवेधी जीवन खुशहाल, समृद्ध करायचे तर जाण यायच्या वयातच जाणीवपूर्वक जागृतीचे प्रयत्न व्हायला हवेत, याचे भान या शिबिरातील प्रत्येक गोष्टीतून जागवत. शिबिरार्थीच्या वयोगट (१६ ते १८ वर्षे) शिबिराचे विषय, मार्गदर्शक साच्यामागे एक निश्चित विचार होता. लोखंड गरम असेपर्यंतच ते आकार घेते. आकार येण्याच्या व घेण्याच्या वयात विचारांची स्पष्टता, सूक्ष्मता आली. भविष्य सुखकर होते याची जाणीव व जागृती मुलींमध्ये आल्याचे शिबिरातील प्रश्नावली, संवाद, प्रतिक्रियेतून स्पष्ट होतं.
 'थोडे प्रास्ताविक' मध्ये ना. ग. गोरे यांनी म्हटल्याप्रमाणे या शिबिरात पौगंडावस्थेतील कुमारिकांचे मानस शोधून त्यास घडविण्याचा प्रयत्न झाला. समाज व कुटुंबरचनेचा दोष म्हणून स्त्री-पुरुष भेदाच्या भिंती ज्या वयात निर्माण होतात त्याच वयात जर ढासळल्या तर झापडाचे जग पाहण्याची



वेचलेली फुले/४४