पान:वाहत्या वाऱ्यासंगे.pdf/३७

 अरे भाई, ये लेडीज़का डिब्बा है. यहाँ मन बैठना , क्यूँ बैटे यहाँ ? अगले स्टेशनपे नीचे उतरो " माझा वडवड सुरू झाली. पण माझ्याकडे कोणाचेही लक्ष नव्हते. नाही म्हणायला पोरांचे लेंढार नवऱ्यासह वसलेल्या एका तरुण बाईने कपाळाला आठ्या घालून , डोळे वाकडे करून माझ्याकडे पाहिले . मीही हट्टाला पटले . "देखि यह डिव्वा मर्दोंके लिए नहीं. यहाँ पुरुष लोग नहीं वैट सकते. पुलिस को बुलायेंगे हम" मी असं म्हणतेय तोच "हाँ बाईसाब में यहाँ हूं" असे म्हणत एक पोलिस समोर आला.
 आता काय बोलणार कप्पाळ !
 साब नई हो क्या यहाँ कहाँ की हो? हमारे मध्यप्रदेशकी नहीं दिखती !" पोलिसमामांनी विचारले . मी मराठी आहे म्हटल्यावर त्याने मनापासून मान डोलावली . "तुम्हारे महाराष्ट्र में वाईलोग मर्द को लेडीज डिब्बे मे बैठने नही देती. यहाँ तो वे खुद लेके आती है जाने दो हम आपको जगा देते हैं." असे म्हणत त्याने खिडकीजवळची जागा मला दिली
 डव्यात भिकाऱ्यांचा भरणा होता. भीक मागणारी लहान मुले फरशीच्या तालावर किनऱ्या आवाजात सिनेमातली भजनं गाणारी. डबाभर प्रचंड घाण , नाक शिंकरून तिथल्यातिथे भिंतीला वोटं पुसणारी माणसं. विडीचा धूर नि राख. आईला लुचणारी भुकेली पोरं . भिरभिऱ्या नजरेनं जगाकडे पहाणारी, डोक्याला तेल चोपडून भांग पाडलेली वेण्या घातलेली अंगापेक्षा मोठे असलेले कपड़े घातलेली लेकरं, आणि शेजारी बसलेले त्यांचे निर्विकार बाप. माझ्याशेजारी दोन म्हाताऱ्या होत्या. अंगावर बऱ्यापैकी पातळं. बरोबर वॉटरबॅग, टिफीनचा डबा, पण, डोळेमात्र विचारात डुंबलेले
 वीस बावीस तासांचा प्रवास, मुक्याने कसा होणार ? शब्दांची देवघेव सुरू झाली.
 दोघी म्हाताऱ्या इंदूरच्या. मध्यमवर्गीय विधवा. सून आणि मुलांच्या टुमदार संसारात म्हातारीची अडचण होई. मुलं विचारीत नसत. देवळात दोघींची गट्टी जमली. मनीचे गारुड उकलले गेले. दोघींनी एक विचार केला आणि यात्रेच्या मिशाने बाहेर पडल्या, त्या पुष्करतीर्थाला जाणार होत्या. तिथे सकाळी अन्नछत्रात कोरभर अन्न मिळते. दिवसभर देवाची सेवा करायची. परमेश्वराच्या दारात जाऊन घरादाराचे दोर तोडून मुकाटपणी मरणाची वाट पहात बसायचे.
 मला मराठीतील म्हण आठवली. वेशीत नाहीतर काशीत मरावे. पण या म्हणीतले अपार कारुण्य त्या डब्यात जाणवले. मन बेचैन झाले. मीही चाळीशी पार केलीय. आणखीन तीस वर्षांनी कुठे नि कशी असेन मी
 मी भानावर आले ती पोलिसभाऊच्या हाकेने. मंदसोर आले होते. इथे गाडी वराच वेळ थांवते. शिवाय शयनयान डव्यात जागा मिळण्याचीही शक्यता होती.

॥ ३२ ॥ वाहत्या वाऱ्यासंगे ....