अधिक वाचन घडून येते. आकलनक्षमता वाढीस साहाय्य होते. वाचन वेग मोजण्याचे सूत्र आहे. ते खालीलप्रमाणे -
वेग वाढविण्याच्या शास्त्रीय चाचण्या असतात. त्याद्वारे काही कालावधीत वेग कमी असल्यास वाढविणे शक्य असते.
५.१३ वाचन आवाका
वाचताना आपले डोळे ओळीच्या एका टोकाकडून दुस-या टोकाकडे मंद गतीने सरकत असतात. पुढच्या ओळीचे शब्द वाचण्यास ते मागे वळून परत पुढे सरकत राहतात. प्रत्येक वेळी डोळा थांबल्यावर (वाचनावर केंद्रित झाल्यावर) काही शब्द आपण वाचतो. तो आपल्या डोळ्यांचा वाचन आवाका असतो. तो साधारणपणे २।। ते ३।। सेंटिमीटर असतो. तो सरावाने वाढविता येतो. त्याच्या चाचण्या, सराव पाठ असतात. दृष्टीचा उभा-आडवा टप्पाही आपणास विकसित करता येतो. रोजच्या व्यवहारात वाहन चालविताना
आपली दृष्टी जशी रस्त्याच्या मध्यभागी केंद्रित असते तसेच वाचनाचेही असते. पृष्ठाचा मध्य गृहित धरून वाचू लागलो की वाचन केंद्रित होते आणि अवाका वाढतो म्हणजे एका दृष्टिक्षेपात शब्द वाचन व आकलन क्षमतेत वाढ होते. यासाठी ही शब्द वाचन सराव चाचण्या आहेत. त्याद्वारे वाचन आवाका (span of Reading) वाढविणे शक्य असते.
५.१४ वाचन दोष
वाचावे कसे याचे शास्त्र आहे. प्रारंभीच्या काळात याकडे दुर्लक्ष झाल्यास वाचन दोष अथवा त्रुटी निर्माण होतात. त्या खालीलप्रमाणे असतात.
१. अक्षर किंवा शब्दावर बोट ठेवून वाचणे.
२. एकावेळी एकच शब्द वाचणे.
३. वाचताना डोक्याची हालचाल एका टोकाकडून दुस-या टोकाकडे
करणे.
४. एकदा वाचलेले परत वाचणे.
५. वाचताना शब्दोच्चार करणे. (मोठ्याने वाचणे)
६. वाचताना जीभ, ओठ, तोंड हालवणे.
