असून, कणास निरनिराळे आकार येतात. एरंडीच्या बीजाचें टरफल काढून आंतील पांढऱ्या पदार्थांचा वस्त्र्याने पातळ भाग कापून सुक्ष्मदर्शक यंत्रामध्ये पाहण्याकरिता तयार करावा. पाण्याचे थेंबा ऐवजी ग्लिसरीनचा थेंब त्या पातळ भागांवर सोडावा व सुक्ष्मदर्शक यंत्रांतून पाहण्यास सुरुवात करावी.पेशीमध्ये त्रिकोनी अथवा चतुष्कोनी कण आढळतात व त्यांजवळच वाटोळे कण असतात. ह्या त्रिकोनी किंवा चतुष्कोनी शरीरांत नायट्रोजन युक्त द्रव्ये असतात, पण वाटोळे कण नायट्रोजनयुक्त नसून फॉस्फेट अथवा मॅग्नेशियमचे निंरिद्रिय पदार्थ मिश्र असतात.
बीजांमध्ये सात्विक पदार्थाबरोबरच नायट्रोजनयुक्त शरीरे (Proteids ) थोडीबहुत असतात. त्यांस कधी विशिष्ट आकार येतो, अथवा साधारणपणे वाटोळ्या स्थितीत नेहमी आढळतात.
सात्विक व नायट्रोजनयुक्त शरीराबरोबरच पुष्कळ बीजांमध्ये तेल आढळते. गळिताची बीजे म्हणून जी प्रसिद्ध असतात, त्यांत नेहमी तेलाचा साठा असतो. जसे, करडई, शिरस, भुयमूग, तीळ, वगैरे.
तेलाचा सांठा केवळ बीजांमध्येच असतो असें नाहीं. पानांमध्ये अथवा फुलांतील पाकळ्यांमध्येसुद्धा तेलाचा अंश असतो. लिंबू अथवा युकॅलिप्टसूची पाने बोटांनी चुरडली असतां एक प्रकारचा विशिष्ट वास त्यांपासून येतो. हा वास पानांतील उडणाऱ्या तेलाचा होय. गुलहौसी लोक सुवासिक अत्तरे व तेलें जी वापरतात, त्यांचा उगम पानांतील अगर फुलांतील तैलोत्पादक पिंडजालापासून होतो. तज्ञ लोक भट्टया चढवून सुवासिक पानांचा व फुलांचा व्यावहारिक फायदा करून घेतात.
पेशीरसामध्ये इन्युलिन ( Innulin ) नांवाचा सेंद्रिय पदार्थ विरघळून त्याशी एकजीव झाला असतो. डॅॅहलिया वनस्पतीचे मूळ काही दिवस अलकोहलमध्ये ठेवून पुढे सूक्ष्मदर्शक यंत्रामध्ये त्याचा पातळ भाग पाहिला असतां इन्युलिनचा साखा पेशीरसापासून अलग होऊन त्याच्या स्फटिकाकृती दिसतात.
निरिंद्रिय द्रव्येसुद्धां पुष्कळ वेळां पानांमध्ये एकत्र होऊन त्यांस निरनिराळ्या आकृति येतात. ह्या द्रव्यांचा वनस्पतीशरीरपोषणास फारसा उपयोग नसतो. पाने व साली गळून पडल्या असतां त्यांबरोबर हे पदार्थ आपोआप गळून
