रुई, मांदार वगैरेमध्ये जी दोन पाने समोरासमोर येतात, तीसुद्धा एकाच सांध्यापासून निघाली असतात. ह्या दृष्टीने पाने ' समोरासमोर ' येणारा वर्ग वर्तुलाकृती सदराखाली येईल. पानांचा व फांद्यांचा संबंध अगदी निकट असतो. कारण पानांशिवाय फांद्या येणे अगदी अशक्य असते, म्हणून जी मांडणी पानांमध्ये आढळते, त्याच प्रकारची मांडणी फांद्यांमध्ये असते. एवढेच नव्हे तर फुलांचे मोहोर व तत्संबंधी रचना ह्यांचाही संबंध पानांच्या मांडणीशी जुळतो.
पानांची अन्य स्वरूपः-हॉली, बारबेरी वगैरेमध्यें पार्ने कांट्यासारखी असतात. बारबेरीमध्यें पाने बुडाशी साध्या पानासारखी असून अग्रांकडे कठीण कांट्याप्रमाणे बनतात. घायपातीमध्ये सुद्धा अग्र कठीण दाभणासारखे झाले असते. कंटककोष्ट ( Thorn ) कंटकपर्ण ( Spine ) व त्वककंटक (Prickle) ह्यांमधील परस्परभेद पूर्वी दिलेच आहेत. पर्णकंटक बारबेरीमधलं कांट्यासारखी पाने होत.
ग्लोरिओसा सुपरबा, नांवाचा एक वेल आहे. त्याची पाने अग्रांकडे धाग्यासारखी असतात. ही पाने वेलास वर चढण्याकरिता उपयोगी पडतात. म्हणूनच असल्या पानांस ' सूत्रपर्ण' हे नांव योग्य आहे. लाख, वाटाणे वगैरेमध्ये पानांचा अग्राजवळील पत्रे सूत्रमय असतात. ह्यांचाही इतरांप्रमाणे उपयोग आश्रयांवर चढण्याकरितां होतो. कांहीं पानांचे देठ वांकडे होऊन सूत्राप्रमाणे उपयोगी पडतात, जसे-चढणा-या अन्टीराह्यनम् सोलॅनमू, जास्मि नाइड्स वगैरे रान जाईमध्ये पाने वळसे घेऊन वर चढतात; त्यामध्ये सूत्रे वगैरे असत नाहींत.
ज्या पानांचे पोटांतून फुलांचे मोहोर, अगर पुष्पदांडी उत्पन्न होते, त्या पानांस उपपुष्पपत्रं (Bracts ) असे म्हणतात. असल्या उपपुष्पपत्राचे रंग निरनिराळे असतात.
मांसहारी पानांचे आकार, त्यांचे देठ तसेच त्यावर येणारे विशिष्ट केस हे चमत्कारिक असून त्यांच्या विशिष्ट जीवनचरित्रास उपयोगी पडणारी ती पाने आहेत, ह्यांत संशय नाहीं.
