महाभारत. : نی ها आदित्य घ्यावा लागतो. यावरून आदित्यापासून चेद्रगुप्तापर्यंत १५३ पिढया झाल्या व ६०४२ वर्षे गेलीं असा मेग्यास्थिनीसच्या म्हणण्याचा आशय होता असें दिसून येतें. परंतु रा. वैद्य असें विचारतील कीं, या कोटिक्रमाने डायोनिसेंसि म्हणजे इक्ष्वाकूचा आजा आणि मनूचा बाप आदित्य घेतला तर सूर्यवशाच्या मूळ पुरुषापासून चेद्रगुप्तापर्यंत मेग्यास्थिनीस याने पिढया सांगितल्या असाव्या हे जुळतें; पण हिरॉक्लिस म्हणजे जर श्रीकृष्ण तर डायोनिसँॉस किंवा आदित्यापासून श्रीकृष्ण हा १५ वा पुरुष होता अस जें मेग्यास्थिनीस यानें कंठरवानें सांगितले आहे त्याची वाट काय ? प्रश्न बरोबर आहे; आणि त्यास उत्तरही पण महाभारतांतच यथार्थ दिलेले आहे. अनुशासन पर्व, अ. १४७ (कलकत्ता प्रत) यांत श्रीकृष्ण मानववंशात उत्पन्न झाला असे सागून दाक्षायण्य आदित्यापासून श्रीकृष्णापर्यंत-आदित्य, मनु, इला (बुध), पुरूरवा, आयु, नहुषु, ययाति, यदु, केोष्टा, वृजिनीवान्, उषद्र, चित्ररथं, यूर, वसुदेव, अाणि श्रीकृष्ण-अशा १५ च पिढया दिल्या आहेत. यावरूनही डायोनिसँस कोण होता, याचा सहज निर्णय होतो. दक्षाची कन्या जी दाक्षायणी तिच्यापासून आदित्य झाला आणि आदित्यापासून मनु व मनूपासून इला (बुध) अशी एक परंपरा आहे. दुसरी परंपरा यदुवंशाची होय. या परंपरेप्रमाणे आदित्यापासून श्रीकृष्ण १५ वा येतो. या दोन परंपरांची मेग्यास्थिनीस यानें दिलेल्या डायोनिसेंसि स्पटेंबस, बुध ही एक व डायोनिसँसपासून श्रीकृष्ण १५ वा ही दुसरी, या दोन परंपरेशी तुलना केली म्हणजे डायोनिसेंसि केोण याचा बिलकूल संदेह राहत नाही. आमच्या पुराणांत मनु दोन आहेत; एक स्वायंभव दुसरा वैवस्वत. पण हा भेद लक्षात न आल्यामुळे मेग्यास्थिनीस याने वैवस्वत मनूसच स्वायंभव (स्पटेबस) म्हटले असावें, असें वाटतें. कसेंही असो; बुधापासून मार्गे तिसरा व श्रीकृष्णापासून मार्गे पंधरावा असा पुरुष आमच्या पुराणाप्रमाणें विवस्वान् आदित्य हाच होय. सूर्यवंशाचा मूळ पुरुषही हाच आहे. व म्हणून डायोनिसेंसि म्हणजे इक्ष्वाकु घेण्यापेक्षा विवस्वान् आदित्य मानणें अधिक सयुक्तिक आहे. इक्ष्वाकु हा मनूचा मुलगा व आदित्याचा नातु होय. करतां इक्ष्वाकूपासून नंदापर्यंत ज्या १४७ पिढ्या पुराणात सागितल्या आहेत, त्या आदित्यापासून मोजल्या असता १४९ होतात. ही संख्या मेग्यास्थिनीसनें सागितलेल्या १५३ पिढ़यांपेक्षां दोन चार पिढयानींच काय ती कमी येते. सारांश, कोणत्याही दृष्टीने पाहिले तरी डायोनिसेंसि म्हणजे विवस्वान् आदित्य हेंच अनुमान अधिकाधिक दृढ़ होतें. आतां रा. वैद्य यांनी जी चूक केली आहे तिच्याकडे वळू. डायोनिसँसः पासून श्रीकृष्ण १५ वा आणि डायोनिसँसपासून चेद्रगुप्त १५३ वा; म्हणून श्रीकृष्णापासून चेद्रगुप्त १३८ वा असें त्यांनीं अनुमान केले आहे. आपण हाच
