g년 लो० टिळकांचे केसरींतील लेख. एक २० वर्षाची) झाल्या असे तरी एक मानिले पाहिजे; अथवा मेग्यास्थिनीस यानें दिलेल्या पिढया घेऊन त्यानें सांगितलेली वर्षसंख्या अजिबात सोडून दिली पाहिजे; दुसरा मार्ग नाहीं. वरील हिशेबावरून रा. वैद्य याची या कामीं कांहीं तरी चूक झाली आहे हें उघड आहे. ही चूक म्हणजे डायोनिसिसँीस हा कोण हें त्यानीं प्रथमतः ठरविलें नाही ही होय. मद्रासचे मि. अय्यर असे म्हणतात कीं, डायोनिसेंस म्हणजे इक्ष्वाकू. आता पुराणात पाहिले तर त्रेतायुगीं इक्ष्वाकूपासून रामापर्यंत ६२ भिढया होतात; द्वापारात कुशापासून बृहद्वलापर्यंत ३५; आणि कलियुगात जरासंधापासून शेवटच्या नंदापर्यंत ५०; मिळून एकंदर इक्ष्वाकूपासून नंदाच्या अखेर किंवा चंद्रगुप्तापर्यंत १४७ पेिढत्या येतात. पुराणात दिलेल्या या पिढया आणि मेग्यास्थिनीस यानें दिलेल्या १५३ पिढया यांजमधील अंतर फार थेोडे आहे. तेत्रा ३०००, द्वापर २०००, आणि परिक्षितीपासून नंदापर्यंत १० १५ वर्षे धरिली म्हणजे एकंदर वर्षाची संख्याही ६० १५ म्हणजे मेग्यास्थिनीसने सागितलेल्या संख्येपेक्षां २७ वर्षांनी कमी येते. अर्थात् डायोनिसँीस म्हणजे इक्ष्वाकू धरावा, असें जे मि. अय्यर यांचे म्हणणें आहे, ते बरेच सयुक्तिक दिसते. डायोनिसॉस हे नाव हिरॉक्लिस या नांवाप्रमाणेच ग्रीक लोकाच्या प्राचीन पौराणिक पुरुषाचे आहे; आणि मेग्यास्थिनीस यानें तें हिंदु लोकाच्या कोणत्या तरी प्राचीन पौराणिक पुरुषास समानार्थक म्हणून लाविलें आहे. करिता, हिरॉक्लिस याचा अर्थ जसा मथुरेच्या संदर्भीवरून निश्चित केला, तसाच डायोनिसेसिचाही अर्थ निश्चित करण्यास कांहीं साधन आहे कीं काय हें पाहाणें जरूर आहे. पण मि. अय्यर किंवा रा. ब. वैद्य यापैकी कोणीही हा संदर्भ पाहिलेला नाहीं. मेग्यास्थिनीस एके ठिकाणीं असे म्हणतेो कीं, “ डायोनिसँस याचा * स्पटेबस (Spatembas) नावाचा एक सहचर असून या स्पटेबसास बौध्य (Boudyas) नावाचा एक पुत्न होता; व तो त्याच्यानंतर गादीवर आला. ” ( मॅक् किंडलु, पृ. २००) येथे बौध्य म्हणजे गौतमबुद्ध ध्यावा असे काहीं इंग्रज म्हणतात; पण मग गौतम बुद्धापासून चेद्रगुप्तापर्यंत (सुमारे ३९० वर्षात) १५० पिढया मानाव्या लागतात. अर्थात् ही कल्पना चुकीची आहे. हिंदु लोकांच्या प्राचीन पौराणिक राजवंशांत मनूची कन्या इला इचा बुधाशी विवाह होऊन त्याच्या पोटीं पुरूरवा जन्मला असें वर्णन आहे. आतां डायोनिसँस हा प्रथमपुरुष, आणि त्याच्यामागें बौध्य दुसरा व पुढे चंद्रगुप्तापर्यंत १५० पिढया, मेग्यास्थिनीस देती हें लक्षात आणिले म्हणजे सोमवंशाचा पहिला पुरुप बुध हाच मेग्यास्थिनीसनें सांगितलेला बौध्य पदानें विवक्षित आहे असें मानावे लागतें, बुध किंवा इला यांच्या मागचा पुरुष मनु होय, व त्यासच स्पटेबस (स्वयंभू ?) असे म्हटलें असावेसे वाटते, मनूच्या किंवा स्पटेंबसच्या मागचा पुरुष डायोनिसँॉस म्हणजे दाक्षायणीचा पुत्र
