पान:लोक संस्कृतीचा गाभारा (Lok Sanskruticha Gabhara).pdf/27

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे
लाडका बाळराजा  फुलं जाईला ऱ्हाऊ दीना
समोरल्या सोप्या  कुनी सांडिली तूपपोळी
लाडकी बाळाबाई  माजी जेवली चापेकळी
शेजीच्या घरी गेले  बस म्हनीना जोत्यावरी
लाडका बाळराज  हाई अवकाळ कडवरी
माज्या ग अंगनात  काळी निळी दोन घोडी
रामचंदर दौलती  भीम अर्जुनाची जोडी
रांग रांगत  बाळ गेलया उंबऱ्यात
लाडका बाळराज  हिरा झळकतो बंगल्यात

 या ओवीत तूपपोळी सांडण्याच्या निमित्ताने मुलीचा मोठा सुंदर उल्लेख येतो. मुलीला तिनं चाफेकळीची उपमा दिली आहे. शेवटी उंबऱ्यावरील रांगेत बाळ घरामधली हिऱ्यासारखा शोभून दिसतो असं ती म्हणते. या बाळकौतुकाच्या ओव्या कदाचित पहाटेच्या प्रहरी बाळाला मांडीवर झोपवतही त्याच्या आईनं म्हटल्या असतील. जात्याचा लयबद्ध आवाज आणि आईच्या परिचित आवाजातली ओवी यानं त्या बाळराजाला छान गाढ झोप लागत असेल.

 पूर्वीच्या काळी जिथं मुलीला द्यायची, तिथं तिनं सुख मानून जगलं पाहिजे, असं तिला सांगितलं जायचं; पण माणसांचे स्वभाव वेगळे. कुठंतरी काही व्हायचं. पटायचं नाही, सासुरवास या नावाखाली मग ते मांडलं जायचं. प्रत्येक घरात थोड्या फार प्रमाणात सासुरवास असायचाच. कोणाकडून उडत उडत बातम्या त्या स्त्रीच्या माहेरी पोचायच्या. मग खरच पोरगी कशी आहे, सुखात आहे ना! या भावनेनं माहेरच्या माणसांचा जीव कासावीस व्हायचा आणि मग भावाला बहिणीची परिस्थिती कशी आहे ते पहायला पाठवलं जायचं. भाऊ बहिणीच्या दारी येई त्यावेळच्या परिस्थितीचं वर्णन जे ओवीत केलं आहे ते ऐकलं, की ऐकणाऱ्याच्या काळजाचं पाणी होतं.

भाऊ भैनीच्या गं दारी  भर उनाचा कहर
दोन पहाट दुपार
भाऊ भैनीच्या गं दारी  उबा ऱ्हाईला अंगनी
न्हाई घंगाळात पाणी
भाऊ भैनीच्या गं  दारी सासुरवास ये कानी
झालं काळजाचं पाणी
भैनीचा गं सासुरवास  न्हाई ऐकवला कानी
जीन घोड्यावरी आनी

लोकसंस्कृतीचा गाभारा ॥ २६ ॥