पान:लोक संस्कृतीचा गाभारा (Lok Sanskruticha Gabhara).pdf/24

विकिस्रोत कडून
Jump to navigation Jump to search
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे
सासरी जाती लेक तिच्या डोळ्यात आल्या गंगा
एक महिन्याची बोली सांगा

 सासरी गेल्यावर लवकरात लवकर माहेर भेटावं म्हणून ओटीतले चार तांदळाचे दाणे माहेरच्या ताटात परत ठेवायची पद्धत ही पूर्वापार आहे. त्यामुळे लवकर माहेर भेटतं असा समज आहे.
 मुलगी सासरी जातानाच वर्णन अनेक जात्यावरच्या ओव्यात आहे. तो प्रसंग, त्या प्रसंगातील भावना वर्णन करताना त्या पाठीमागे विरहाचा जीवघेणा चटका आहे, हेही त्यातून सतत जाणवत राहातं. ही त्या ओवीतील ताकद म्हणावी लागेल.

सासरी जाते लेक पाणी लागलं डगरीला
देती निरोप गडणीला
सासरी जाते लेक, लेक बघती मागं पुढं
जीव गुंतला आईकडं
सासरी जाते लेक घोडं लागलं माळावरी,
लिंबू फुटलं गालावरी

 ही सासरी मुलगी जाताना तिचं वय लहान. त्यामुळं तिथं कसं वागावं हेही तिला सांगितलं जायचं. कारण नवीन गोतावळ्यात आपली मुलगी गोंधळून जाऊ नये. माहेरी लाडात वाढलेली, तिथं हवं तसं वागता येणार नाही. तिथल्या रीती-भाती, मान-पान हे तिला सांभाळावं लागणार. तिच्या हातून तिथं काही चूक होऊ नये. म्हणून मग जाणती माणसं उपदेश करत असत. हे उपदेश मग वेगवेगळ्या नात्यांकडून होत. कधी आई सांगे कधी बाप, कधी भाऊ कधी मोठी नणंद. त्यांचे उल्लेख जात्यावरच्या ओव्यांत अनेक ठिकाणी जागोजागी सापडतात.
 एखादी नणंद सांगते

सासरी जाताना पाय टाकावा जपून
मान सासूचा राहून
जोडव्याचा पाय हळू टाकावा वैनीबाई
पांची पांडव माझे भाई ओटीवरी

 आपली भोळी लेक कोणापाशीही काही मनातलं बोलेल आणि ते सगळीकडे पसरून गहजब होईल, या भीतीनं आई सांगते.

अंतरीच गुज सांगू नकोस कोणापाशी
यील वाकडं एक दिवशी सोमुताई
हासू नको नारी हासू कुन्या परकाराचं

लोकसंस्कृतीचा गाभारा ।। २३ ।।