कर्णधाराचें उत्तदायित्व पत्करण्यास एक खास तज्ज्ञ येतो. फाउपासून दीडदोन तासांच्या अंतरावर आबादान म्हणून एक व्यापारी दृष्टया महत्त्वाचें इराणी बंदर लागतें. बुशायरचा व्यापार निराळा व आबादानचा वेगळा. आबादानच्या वैशिष्ट्याविषयी वेगळेंच लिहावयाचे आहे, तेव्हा त्यासंबंधी येथे कांही नको. फाउपासून पुढें नदीच्या दोन्ही किनाऱ्यांवर शेतें दिसूं लागलीं. नकाशावरचें इराणचें आखात टीचभर लांब व बोटभर रुंद दिसतें. पण जलयानाने प्रवास करतांना किनारा दृष्टीस पडणें मुष्किलीचें होत असे ! नदींत मात्र पाण्याचा विस्तार नैसर्गिक रीत्याच, आकुंचित होतो आणि म्हणून दोन्ही तीरांवरील शेतें दिसत. शेतें कापूस, ज्वारी, गहू इत्यादिकांची मुळीच नव्हतीं. आपल्याकडे केळीचीं बनें आढळतात, तशा प्रकारची पण अतिशय विस्तृत अशी हीं शेतें असत. संस्कृत कवींची कदलीस्तंभांना उद्देशून एक ठराविक उपमा देण्याची वहिवाट आहे. त्यासाठी शट-अल-अरबच्या काठचीं शेतें अगदीच कुचकामाचीं ठरतील. केळीचें पान म्हटले की, तें भोजनासाठी उपयोगांत आणतात ही कल्पना भोजनप्रिय माणसाच्या डोळ्यांपुढे येईल. पण त्याही कार्यांत त्या शेतांतील झाडांचा मुळीच उपयोग होणार नाही. केरसुणी करण्याकडे तीं झाडें वापरतात. म्हणजे हीं सर्व खजुराची शेतें होती !
आबादानहून मोहमेरा हें दुसरे बंदर लागलें. ते इराणचें अखेरचें गाव असल्याने तेथेही पुनः विशेष सूक्ष्मतेने सरकारी अधिकाऱ्यांची पहाणी झाली. त्यांनी म्हणजे अधिकाऱ्यांनी बोटीवरील उतारूंची व मालाची तपासणी केली. माल व उतारू उतरल्यावर बोट पुढे निघाली आणि त्याच दिवशी ( गुरुवारी ) सायंकाळी पांच वाजण्याचे सुमारास बसरा शहराच्या ' मागील ' ( याचा
