इराकी भगिनींचा संगम
अफगाणिस्तानइतकेंच वरचें स्थान प्राप्त झालें आहे. मुसलमानांच्या चांदताऱ्याऐवजी सूर्यनारायणाला इराणी निशाणावर जागा कशी मिळाली, याविषयी प्रथमतः आश्चर्य वाटतें. पण इराणांतील मूळच्या फार्सी लोकांची व हल्लीच्या पारशांची अग्निपूजा पाहिली म्हणजे त्यांत आश्चर्य कांहीच नाही असे दिसून येतें. या बुशायर बंदराचा व्यापार इतका दांडगा आहे की, इतर आगबोटी असूनही मेल बोटींतील महत्त्वाचा माल उतरविण्यासाठी दोन क्रेन्स ( याऱ्या ) आठ तास सारखे गुंतले होते !
तैग्रीस व युफ्रातीस--बुशायर सोडल्यावर थोड्या वेळांत रात्र झाली आणि पहांटे क्षारोदधींतून गोड्या पाण्याच्या नदीमुखांत बोटीचा प्रवेश झाला. तैग्रीस व युफ्रातीस या दोन नद्यांचा संगम झाल्यावर त्या इराणी आखातांत समुद्रास मिळतात. पण या दोन्ही भगिनी कांही मैलांपर्यंत मिळून वाहतात. गंगा-यमुना संगम होतो तसाच हा तैग्रीस-युफ्रातीस संगम म्हणतां येईल. पण भागीरथी नंतर पुष्कळ अंतरावर नदीपतीस वरते, तशी गोष्ट या इराकी भगिनींची नाही. बसऱ्याच्या कांही मैल उत्तरेस हा संगम घडून येतो आणि नंतर शट-अल-अरब या नवीन नांवाने ही जोडनदी लवकरच इराणी आखातांत उडी घेते.
ज्या ठिकाणी हा सागरप्रवेश होतो तेथे 'फाउ' नांवाचे गाव आहे. तेथून गोडें पाणी लागतें. परंतु समुद्राच्या भरती ओहटीचा परिणाम मात्र होत असतो. या नदीचे पात्र मोठे नसलें तरी तीस चाळीसफूट खोलीचें असल्याने मोठमोठ्या बोटी वर जाऊं शकतात. नदींतील नौकानयन ही वेगळी बाब असल्यानें फाउ लागतांच
