उकलायचा झाला तर
दूध दिलं बापाला
बाप्पा बाप्पा अंगारा
अंगारा दिला आईला....
या ओळीतील मिळणारा संकेत अभ्यासण्याजोगा आहे. 'अंगारा' हे जादुमयशक्तीचे प्रतीक आहे आणि तो अंगारा आईला देण्याची मनीषा लेकीने केली आहे. समाज आणि कुटुंब यातील नातेसंबंधांच्या अतिशय तरल भावछटा या गीतातून आढळतात. ही गीते कृषिप्रधान जीवनव्यवस्थेच्या काळात निर्माण झाली असली तरी कालप्रवाहात त्यांचे जतन करताना महाराष्ट्राच्या लेकीसुनांनी आपल्या कुचंबलेल्या मनाचा हळवेपणा, त्या मनानी रंगवलेली स्वप्ने... त्यांचे रंग या गीतात भरून दिले आहेत. स्त्री सासरी लडिवाळ हट्ट करू शकत नाही, हक्काने काही मागायचे ते भावाकडेच. ही मनोवृत्ती या ओळीतून व्यक्त होते. अर्थात स्वतः माळावरचे धोंडे वेचून कष्टणारा भाऊ आपल्या बहिणीसाठी रेशमाचे गोंडे मायेने आणतो म्हणूनच बहीणही आपला हक्क सांगते. ही सामाजिक बाब नजरेआड करून चालणार नाही.
भुलाबाई : गुलाबाई : संजाबाई -
भुलाबाई ऊर्फ गुलाबाई या विदर्भ-खानदेशात अत्यन्त लोकप्रिय असलेल्या कुमारिका-उत्सवाचा प्रारंभ भाद्रपद पौर्णिमेस होतो. उत्तरेकडे महिना पौर्णिमेपासून बदलतो. त्यानुसार आश्विन महिन्याच्या प्रारंभापासून भुलाबाई सुरू होते. मध्य प्रदेश, राजस्थान, गुजरात, उत्तरप्रदेश, पंजाब, हरयाणा या भागात याच काळात सांझी नावाचा कुमारिकांचा उत्सव साजरा केला जातो. भुलाबाईची गाणी गोळा करीत असताना धुळे येथील पुनम परदेशी यांनी भुलाबाईची पारंपरिक आरती सांगितली. ही आरती खूप काही सुचवून जाणारी आहे. ती आरती अशी:
सांजी अे आरती
बे सांजी पार्वती
पहिला मुलगा न्हाऊन धुऊन
गुलाल नाही तो छडी लागाऊ
कैसरियामाँ भांग पाडऊ (५ वेळा आरती म्हणतात)
वरील आरती पाच वेळा म्हणण्याची पद्धत आहे. पूनमताईना मध्य प्रदेशांत
