हर्ष ह्या संचारीभावानें पुष्ट झाली. आणि हसणें, अश्रू येणें, इत्यादि अनुभावांनीं तिची पूर्णता व्यक्त झाली, म्हणून येथें हास्यरस झाला आहे.
हा रस प्राधान्येंकरून प्रहसनांत येतो व नाटकादिकांत तो अंगभूत असतो. हास्यरसाचे स्वनिष्ठ व परनिष्ठ असे दोन भेद आहेत.
स्वनिष्ठ - पूर्व गोष्टींचें स्मरण झाल्यामुळें मनांतल्यामनांत हंसूं येतें तें.
परनिष्ठ-दुसरा कोणी हांसत आलेला पाहून अथवा बाह्य चेष्टा करून शब्द ऐकूं येण्यासारखें जें हांसें तें.
ह्याशिवाय हास्याचे आणखी ६ निराळे भेद आहेत, ते असे:-
१ स्मित–गालांतल्या गालांत हसणें तें.
२ हसित-किंचित् मुख विकासून हसणें तें.
३ विहसित-हसितापेक्षां जरा स्पष्टपणें दिसून येणारें व ज्यांत नेत्र मिटले जातात तें.
४ उपहसित–मान वगैरेचें हालणे, नाकादि मुखवयव फुलणें इत्यादि युक्त तें.
५ अपहसित-स्पष्ट हसूं ऐकूं येणें, अश्रु इत्यादि युक्त तें.
६ अतिहसित - हसतां हसतां, हातावर टाळी देणें, मोठ्यानें हसणें तें.
ह्या वर दिलेल्या सहा भेदांचा उपयोग लेखकांनीं योग्य