लागेल. प्रा. श्री. म. माटेंचे ‘उपेक्षितांचे अंतरंग', शरणकुमार लिंबाळेचे ‘अक्करमाशी', 'कोल्हाट्याचा पोर' (डॉ. किशोरी शांताबाई काळे), ‘बिनपटाची चौकट' (इंदुमती जोंधळे), ‘पोरके दिवस' (अरुण खोरे), ‘खाली जमीन वर आकाश' (डॉ. सुनीलकुमार लवटे), ‘आभाळ पेलताना (प्रदीप निफाडकर), 'कोंडलेले हुंदके' (श्रद्धा कळंबटे), ‘नावडती मुले (शं. वि. जोशीराव), 'अनुभव' (विजयाताई लवाटे), चाकाची खुर्ची' (नसीमा हुरजूक), ‘वेगळ्या वाटेने जाताना' (कुमुदताई रेगे), ‘मी वनवासी (सिंधुताई सपकाळ), ‘दाभोणच्या जंगलातून' (अनुताई वाघ), ‘आधारवड (अविनाश टिळक), ‘त्यांच्या कपाळी कलंक नोंदवू नका' (सुमती संत), ‘फिटे अंधाराचे जाळे' (भालचंद्र करमरकर), समाजसेवा त्रैमासिक (अनुभवकथन विशेषांक - जानेवारी-मार्च १९९३) अशी काही सहज सुचलेली नावे या यादीत घालता येणे यामुळे शक्य झाले की ही सारी पुस्तके, सदरे, स्तंभ, नियतकालिकांचे अंक रेणू गावस्करांच्या प्रमाणे असाधारण संवेदनांनी ओथंबलेले आहेत. एकदा का तुम्ही ते वाचाल तर ते आजन्म तुमची सोबत तर करतीलच शिवाय प्रत्येक वाचकाच्या मनात आपलं मणभर वाटणारं दुःख या साहित्यापुढे कणभरही नाही याची जाणीव निर्माण करेल. माझ्या दृष्टीने ‘डेव्हिड ससूनचे दिवस' चे ते मोठे सामाजिक योगदान ठरेल.
आई, वडील, घर हरवलं तर परत भेटू शकतं पण बालपणच हरवलं तर त्याची भरपाई मात्र अशक्य असते. बालपण हरवणं म्हणजे अश्रूचं वरदान गमावणं. असं झालं की ‘गोष्टींपेक्षा’ ‘गॉसिप' लोभस वाटू लागतं. शिकण्यापेक्षा मिळवण्यात मजा वाटू लागते. मागून मिळत नाही तर मग चोरी पण बेहत्तर! 'पैसा फेको, तमाशा देखो' ही वाक्यं जीवनाचं तत्त्वज्ञान होऊन जातं. जगात आपणास कुणी ‘बिच्चारा' म्हणावं याची किळस नि लाज वाटू लागते. दुसरीकडे ‘जिंदगी में कोई बेचारा नहीं होता' असं निढवलेलं मन बजावू लागतं. हे निढवलेलं मन बालपण नाकारणाच्या समाजानं संस्थेतील मुलांना दिलेली देणगी असते. साच्या जगाचा खून करावा अशी प्रतिशोधाची जागणारी बालमनातील भावना जीवनच नाकारणाच्या समाजाविरुद्धचा मुग्धावस्थेतील एक स्वैर जिहादच असतो. गटर-नालीमध्ये वळवळणाच्या अळ्या-किड्यांत अनौरस म्हणून भिरकावणाच्या तमाम दुष्यन्त, शकुंतला, विश्वामित्रांबद्दल मुलांच्या मनातील आक्रोशास गैर कोण म्हणेल? ‘एक बार बदनाम तो जिन्दगीभर बदनाम अशी खूणगाठ बांधलेली मुलं-मुली आत्महत्येचा विचार आत्मविश्वासाने
