पान:प्रशस्ती (Prashasti).pdf/23

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे

योगायोगाने गंगाराम माथफोड सारख्या चित्रपट संकलकाची ओळख होते व जीवन स्वप्नासारखं बदलून जातं. पडेल ते काम करण्याच्या वृत्तीने माधव देशपांडे 'चहावाला पोऱ्या'चे 'चित्रपट संकलक' होतात. व्ही. शांताराम, भालजी पेंढारकर, मास्टर विठ्ठल, बासू भट्टाचार्य, आशा भोसले, सुधीर फडके, जयवंत दळवी सारख्यांच्या सहवास, संपर्काने ते चित्रपट दिग्दर्शनाचे शिवधनुष्यही उचलतात. पण चित्रपट सृष्टी ही मायापुरी तशीच कुबेर नगरीही. हातावरचं पोट घेऊन जगणाऱ्या माधवरावांचं एक स्वप्न होतं. 'श्यामच्या आई नंतर असा चित्रपट काढायचा की त्यास 'ऑस्कर' मिळावं. या स्वप्नात भरारी असली तरी भाबडेपणाचाच भाग मोठा! बाळकृष्ण कुडाळकरांसारखे स्नेही प्रोत्साहन देत राहात. 'सकाळ' (कोल्हापूर) चे संपादक अनंत दीक्षित माधवरावांचा चित्रपट सृष्टीतील अनुभव जोखतात नि त्यांना लिहिते करतात. अशा वेळोवेळी लिहिलेल्या लेखांचा संग्रह म्हणजे 'सिनेमांचा रंग वेगळा' होय. यात माधव देशपांडे मातब्बरांबरोबर सामान्यांनाही चित्रित करतात. पडद्यावर झळकणाऱ्यापेक्षा पडद्यामागे झाकोळलेल्या छोट्या तंत्रज्ञांविषयी ते आपुलकीने व भरभरून लिहितात. ही या पुस्तकाची मोठी जमेची बाजू होय. आजवर अनेक अभिनेते, निर्माते, दिग्दर्शक, संगीतकार इ. नी आपली कारकीर्द, आत्मचरित्र, आठवणी इ. अंगांनी लिहिली खरी पण चित्रपट सृष्टीचा त्यातून साकारणारा इतिहास एका अर्थाने पडद्यावरील व्यक्तींच्या कर्तृत्वाचाच आलेख बनून पुढे आला. चित्रपट निर्मिती ही सामूहिक प्रयत्न व कार्यांचं मूर्त रूप. तो बनवताना पडद्यावरील अभिनेत्यांना, भूमिका वठवणाऱ्यांनाच श्रेय द्यायचा आजवरचा प्रघात आहे. 'सिनेमाचा रंग वेगळा' मध्ये माधव देशपांडे यांनी ध्वनिमुद्रक, छायाचित्रकार, रंगभूषाकार, वेशभूषाकार, संकलक, दिग्दर्शक, संगीतकार इ. तंत्रज्ञांची विशेषतः त्यातील सामान्यांची असामान्य कामगिरी नोंदली आहे. त्यामुळे चित्रपट सृष्टीचा आजवर प्रकाशात न आलेला वेगळा रंग हे पुस्तक वाचकास दाखवते.
 'सिनेमाचा रंग वेगळा' मधील व्यक्तींच्या आठवणी, वैशिष्ट्ये, स्वभावचित्रे माधव देशपांडे यांनी तीन भागात चित्रित केली आहेत. 'पडद्यावर' 'पडद्यामागे' व 'उपेक्षित कलाकार' शीर्षक खंडांमध्ये लेखकाने आपल्या आठवणींना उजाळा दिला आहे. पैकी 'पडद्यावर' भागात ४५ लेख संकलित आहेत. यातून चित्रपट सृष्टीतील मान्यवरांचे स्वभाव दर्शन, कार्यपद्धती, कर्तृत्व, योगदान इत्यादींचा स्मृतिपटल उभे राहते. माधव देशपांडे हे केवळ चित्रपट संकलक नव्हते तर चंदेरी दुनियेच्या संदर्भाचे ते

प्रशस्ती/२२