पान:परिचय (Parichay).pdf/86

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे

७. शोधमुद्रा


इतिहास हा माझ्या वाचन-चिंतनाचा आणि अभ्यासाचा अल्प प्रमाणात भाग असला तरी मी कोणत्याही कक्षेत बसू शकेल असा इतिहाससंशोधक नाही, याची मला जाणीव आहे. प्राचीन हस्तलिखित ग्रंथांच्यावरून अप्रकाशित काव्यग्रंथ प्रकाशित करणे, सनदा, पत्रे आणि ऐतिहासिक कागदपत्र वाचणे हे माझ्या आटोक्यातले नाही. ताम्रपट, शिलालेखांचे ठसे घेणे आणि वाचन करणे किंवा नाण्यांचे वाचन करणे हेही मला जमणारे नाही. उत्खननाचा एखादा कार्यक्रम हाती घेऊन पार पाडणे यालाही मी असमर्थ आहे. मूळ साधने प्रकाशात आल्या नंतर काही प्रमाणात त्यांची संगती लावण्याचा प्रयत्न करून पाहणे ही एकच बाब अशी आहे, जी बराच प्रयत्न केल्यानंतर मला जमण्याचा संभव आहे. म्हणून इतिहासज्ञ अगर

इतिहाससंशोधक या उपाधीवर कोणत्याही प्रकारचा अधिकार मी सांगणार नाही. प्रस्तावना लिहिण्याचा अधिकार मला फक्त दोन कारणांमुळे प्राप्त झालेला आहे. त्यांपैकी पहिले कारण म्हणजे ब्रह्मानंद देशपांडे हे आमचे मित्र आहेत. आणि दुसरे कारण म्हणजे ज्यावर दुसरा कोणताही संशोधक वाद घालू शकणार नाही अशा निर्विवाद पुराव्याने ही गोष्ट सिद्ध आहे की माझ्यापेक्षा ते वयाने धाकटे आहेत.
'शोधमुद्रा' हे पुस्तक जवळजवळ शिलालेखांवरील अभ्यासपूर्ण लेखांचे पुस्तक आहे असे म्हणायला काही हरकत नाही. या संग्रहात लेखकाने आपले तेरा लेख एकत्र केलेले आहेत. त्यांपैकी पहिले आठ लेख तर सरळ शिलालेखांचे वाचन देणारे आणि त्यावर स्पष्टीकरणात्मक टीपा देणारे असे