कापडावर 'सरस, साखर, व सफेता' हीं एकत्र करून तयार केलेल्या लुकणानें ठसे छापून त्याजवर तें ओलें आहे तोंच वर्ख चिकटवितात. असलें काम अमदाबादेस होतें.
रेशमावर सिंधी लोक फार चांगला रंग देतात, तसाच कांहीं हिंदु लोक व ठाणें येथील किरिस्तांव लोकही उत्तम रंग देतात. कांहीं मुसलमान 'रंगरेज' रेशीम रंगविण्याचें काम करितात परंतु तें त्यांस चांगले साधत नाहीं.
रेशमावर मुख्यत्वें खालीं लिहिलेले रंग चांगलें चढवितां येतात.
१ पांढरा सफेत.
२ किरमिजी तांबडा व तांबड्याचे दुसरे प्रकार.
३ हिरवा (अ) कच्चा.(ब) पक्का.
४ पिंवळा (अ) नुसता पिंवळा.(ब) नारिंगी किंवा केशरी.
५ काळा (अ) 'मसीयो' काळा ( काळा भोर.) (ब) गळालीनो काळो (गुळीचा काळा रंग )
पांढरा रंग—पापडखाराचें व गांवठी साबूचें पाणी उकळवून त्यांत रेशमी कपडा बुडवून उकळवितात. त्यास आंच किती लावावयाची हें अनुभविक रंगाऱ्यांस समजतें. परंतु ती जास्ती झाली तर रेशीम खराब होते. रेशीम उकळवून तयार झालें म्हणजे धुवून सुकवितात. व त्यास गंधकाची धुरी देतात.
तांबडा रंग—साजीखार व कळीचा चुना हीं एकत्र करून पाण्यात घालून उकळवावीं व तें पाणी घेऊन त्यांत रेशीम घालून उकळवावें. नंतर धुऊन फटकी घालून उकळविलेल्या निवालेल्या पाण्यांत तें एक रात्र बुडवून ठेवावें. दुसऱ्या दिवशीं सकाळीं 'किरमिजदाणा' व 'बूजगंज' ह्या दोन पदार्थांची पूड पाण्यांत घालून उकळवावीं, व त्यांतच फटकीच्या पाण्यांतून काढलेलें रेशीम ओलें असतांनाच बुडवून उकळवावें. रंग चांगला तयार होण्याकरितां खालवर कालकावें. पाहिजे तितका रंग चढला ह्मणजे भांडें खालीं उतरून निवत ठेवावे. पाणी निवाल्यावर त्यांतील रेशीम काढून पुष्कळ वेळ धुऊन सुकवावें, व त्या
२५
