पान:देशी हुन्नर.pdf/174

विकिस्रोत कडून
हे पान प्रमाणित केलेले आहे.
[ १७६ ]

डाची दुसरी बाजूवर करून तोच प्रयोग एकदिवस करितात. चवथ्यादिवशीं तें स्वच्छ पाण्यानें धुवून वाळवून त्याच्या घड्या करितात.
 कपडा एकरंगी तयार करणें व त्याजवरील रंग स्वच्छ उमटण्या करितां तो सहा दिवस ओपवावा लागतो.
 दीव यागावीं मुख्यत्वें चार प्रकारचा पका रंग तयार होतो. १ गुलाबी २ जांबळा, ३ काळा, आणि ४ धूसर.
 १ गुलाबी--यांत खारणी व हरडा चढवणें हें तांबड्या रंगाप्रमाणें करावे लागतें. पुढें रंग पक्का करिताना तुरटी व लोध्र यांचें पाणी एकशेर घेऊन त्यांत एकशेर स्वच्छ पाणी व सव्वाशेर साखर घालतात. व त्यांत कपडा बुडवून सुकवितात, इतर सर्व कृति तांबड्या रंगा प्रमाणेंच आहेत.
 २ जांबळा--तुरटी व लोध्र याचें पाणी एकशेर घेऊन त्यांत एकशेर काळा रंग घालतात, व त्यांत कपडा बुडवून त्यावर वरसांगितल्या प्रमाणें तांबडा रंग चढवितात ह्मणजे जांबळा होतो यांत काळा होतो.

 जो काळा रंग घालावयाचा तो तयार करण्याचा प्रकारः-लोखंडाच्या कढईत जुने जाळलेले खिळे टाकून त्यांजवर पाणी ओतून त्यांत गूळ कालवावा. व तें पाणी एक रात्र ठेवून दुसरे दिवशीं सकाळीं त्यांतील थोडें पाणी घेऊन त्यांत बाजरीच्या पिठाची अंबील शिजवितात. ती बाकीच्या पाण्यांत मिळवून तें पाणी दोन दिवस झांकून ठेवितात. चवथ्या दिवशी पुनः त्यांतील थोडया पाण्याची आंबील करून मिळवितात. मग तिसरे दिवशीं तें पाणी तपासून पाहतात. तें ताडीच्या रंगाचें असलें तर ठीक आहे. नाही तर काळें दिसूं लागल्यास तें टाकून पुनः दुसरे तयार करावें लागतें. पाण्याची चांगलीं भट्टी उतरली तर त्यांत माडी घालून एक दिवस ठेवितात ह्मणजे काळा रंग तयार होतो.
 ३ मंजिष्टपासून तयार झालेला काळा-हरडा चढविलेलें कापड वर सांगितलेल्या काळ्या रंगांत बुडवून धुवून सुकवावें.सुकल्यावर मंजिष्टेच्या रंगांत कढवून मंजिष्टेच्या तांबड्या रंगाप्रमाणें ओपवावा.हा रंग लोखंडाच्या गंजाप्रमाणें तांबूस काळा होतो.
 ४ धूसर--एक शेर काळा रंग, तीन शेर पाणी, पावशेर तुरटी व लोध्र यांचा काढा, यांत हरडा चढविलेला कपडा बुडवून मंजिष्टेच्या तांबड्या रंगात बुडवून वर प्रमाणें ओपवावें.