________________
चार : एक रात्र? की युगानुयुगे? नव्या वर उजेड दिवसभर प्रवास करून मी थकले होते रात्री तिने निजण्याची खाला दाखविली, तेव्हा वाटले की, पाठ टेकली की झोप येईल. प्रत्येक घराचे आणि भोवतालच्या जागेचे स्वत:चे असे काही एक स्वरूप असते. नेहमी रहायची जागा बदलली की नव्या जाग परकेपणामुळेच मन भांबावते. तसे माझे झाले. खिडक्यांतून भितीवर पडत होता. नेहमी ज्या बाजूला उजेड पडायची सवय, तेथे तो नव्हता. मन विचार करावा लागला. ह्या खोलीच्या बाहेरचा रस्ता पूर्वेला आ रस्त्यावरचे दिवे पुण्यामध्ये घराच्या उंचीवर नाहीत. त्यांचा प्रकाश अ निराळ्या भिंतीवर दिसतो. एवढेच नव्हे, तर निराळ्या उंचीवर काहा कोनाने तो दिसतो आहे. ही गोष्ट समजून घ्यायला थोडा वेळ लाग एवढ्यात एक गाडी धडधडत गेली. रस्ता निराळ्या दिशेला न आवाजही निराळ्या दिशेला. भिंतीवर दिव्याच्या प्रकाशात पाना सावल्या नाचत होत्या. ते चित्रही सर्वस्वी अनोळखी! काही पाने लाब, मोठी होती. काही लांब, चिंचोळी होती. काही इवलीशीच वाटाळा अमकी सावली अमक्या पानाची किंवा अमक्या फांदीची, हे सम, रात्री काही मार्ग नव्हता. मी उशिरा आले होते. त्यामुळे बागहा पा नव्हती. 'कुठचे बरे झाड असावे?' असा विचार करीत पडले हात. एवढ्यात झांजा वाजल्या. भजनाचे शब्द नाही, तरी सूर १५ लागले. लक्षात आले की, शेजारी एक देऊळ आहे. भजन चालू काही केल्या झोप येईना. भजन जोराने चालले होते असे नव्हे, पण च वाटोळी होती. दाची, हे समजायला छ बागही पाहिलेली पडल होते. रा सूर ऐकू येऊ चालू असेपर्यंत ह, पण निजताना
