पान:एकविसाव्या शतकातील शिक्षण (Eakavisavya shatakatil shikshan).pdf/96

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे

पैकी ४ टक्के विद्यापीठीय स्तराचं शिक्षण घेतात. संशोधन स्तरावर कार्य करणारे विद्यार्थी अपवाद होत. तिथे दीर्घकाळ आपल्या पाल्याला शिकवणं म्हणजे जबाबदारी मानली जाते. १८ वर्षांनंतर मुले बहुधा स्वावलंबी होतात व ती स्वतः नोकरी करून शिकणं पसंत करतात.
 युरोपातील या शिक्षणव्यवस्थेवर समग्रपणे नजर टाकली की एक गोष्ट स्पष्ट होते की, तेथील देशांनी आपले शिक्षण गरजेनुरूप विकसित केले आहे. त्यामागे दीर्घ चिंतन व सुयोग नियोजन आहे. आजच्या शिक्षणावर केलेला खर्च हा उद्याच्या राष्ट्र उभारणीसाठी केलेली फलदायी गुंतवणूक असून उद्या आपणाला काय व्हायचे आहे. शिक्षण हे स्वाध्यायातून होत असते नि स्वाश्रयासाठी असते याचे भान तेथील पालकांबरोबर विद्यार्थ्यांमध्येही असते. उद्या आपणाला काय व्हायचे आहे, काय काय करायचं आहे याची स्पष्ट कल्पना असल्याने शिक्षणाचा सारा प्रवास हा उद्दिष्टकेंद्रित होत राहतो. त्यामुळे बी. कॉम. करून बी. एड.ला येणारा विद्यार्थी तिथे सापडणे दुर्मीळ. लोकसंख्या नियमनामुळे बेरोजगारीचा फार मोठा प्रश्न तिथे नाही. विद्यार्थी, शिक्षक पाच दिवस काम (अध्ययन/अध्यापन) करतील. पण ते मनःपूर्वक, युरोपातील समाजजीवनातील राष्ट्रवाद, स्वयंशिस्त, कायद्यांचा आदर, श्रम व प्रतिष्ठा या गोष्टीस असाधारण महत्त्व असल्याने शिक्षणाच्या उद्दिष्टात या तत्त्वांचं प्रतिबिंब अनायासे पडलेलं असतं.

 आज युरोप एकसंध होऊ पाहतो आहे. अशा संक्रमण काळात मला तो पाहता आला याचा मनस्वी आनंद होतो. नव्या एकसंध युरोपाच्या उभारणीत युरोपातील सर्व राष्ट्रे अंतिम सर्वोदयासाठी व्यापक प्रमाणात विचार-आचाराच्या देवाणघेवाणीस मानसिकदृष्ट्या इतकी तयार झाली आहेत की, २१ वे शतक सुरू होण्यापूर्वी आपापसांतील वैशिष्ट्य सुरक्षित ठेवून एकसंध युरोप साकार करण्यासाठी नव्या बदलाचं स्वागत करण्यास ती उत्सुक आहेत. येते दशक हे युरोपातील शैक्षणिक जगतात क्रांतिकारक सिद्ध होणार आहे यात शंका राहिली नाही. युरोपातील बदलांकडे पाहताना आपण चौकस नि डोळस राहायला हवं.

एकविसाव्या शतकातील शिक्षण/९५