मनोगत
स्वप्रज्ञ विकासाच्या ठिणगीची गरज
‘एकविसाव्या शतकातील शिक्षण' हा मी वेळोवेळी लिहिलेल्या शिक्षणविषयक लेखांचा संग्रह होय. शिक्षणविषयक लेखन मी सन १९७५ नंतरच्या काळात सुरू केले. मी सन १९७१ ला शिक्षक झालो. नंतर शिक्षक संघटनेत कार्यरत झालो. त्या वेळी 'कोल्हापूर शिक्षक' नावाचे मासिक सुरू केले होते. त्याच्या पहिल्या संपादक मंडळात मी होतो. त्या काळात 'इंग्रजी माध्यम : एक आत्मघातकी निर्णय' असा लेख लिहिला होता. तो ‘कोल्हापूर शिक्षक' मासिकाच्या फेब्रुवारी, १९७७ च्या अंकात प्रसिद्ध झाला होता. आज ३५ वर्षांचा काळ उलटून गेला. जरी आज सर्वत्र इंग्रजी माध्यमाच्या शाळांचे लोण पसरत आले असले तरी ह्या लेखातील विचारांशी मी आजही ठाम आहे.
नंतर मी सन १९८३ मध्ये 'शिक्षण संस्थांच्या लोकशाहीकरणाची प्रक्रिया' या शीर्षकाचा लेख लिहिलेला होता. तो वरील लेखांप्रमाणे खूप गाजला. 'पुक्टो’, ‘बुक्टो', सुटासारख्या प्राध्यापक संघटनांनी आपल्या मुखपत्रांत त्याचं पुनर्मुद्रण केले होते. तो लेख मुळात ‘समाज प्रबोधन पत्रिका' (नोव्हेंबर डिसेंबर १९८१) मध्ये प्रकाशित झाल्याने त्याला महाराष्ट्रभर प्रसिद्धी मिळाली. मुंबई विद्यापीठात सर्व विद्यापीठातील शिक्षक संघटनांच्या संयुक्त विद्यमाने एक चर्चासत्र मुंबई विद्यापीठात झाले. या सर्वांतून शिक्षणविषयक प्रश्नांवर सातत्याने मी लिहीत व बोलत आलो आहे.
पूर्व माध्यमिक ते उच्च आणि आंतरराष्ट्रीय शिक्षण अशा व्यापक क्षितिजावर मी वाचन केले. देशा-परदेशांत शिकवता आले. चर्चासत्रांत सहभागी झालो.
