पान:एकविसाव्या शतकातील शिक्षण (Eakavisavya shatakatil shikshan).pdf/169

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे

गणिताद्वारे अक्षर व अंकांच्या समन्वयाने भौतिकाचा वेध घेण्याची अटकळ त्यामागे दिसून येते. जगाला याचे भान आहे की, नवी विद्यार्थी पिढी ही जन्मतः संगणक साक्षर आहे. ह्याचं वर्णन Digital Native वा Digital Kid असं केलं जातं. नवी आई मुलाला जन्म दिला न म्हणता ‘बाळ डाउनलोड केलं' म्हणते. ही बाळे खुळखुळ्याशी न खेळता 'गुगल'शी खेळतात. 'गुगल'नी त्यांना केवळ आवाजी कमांड (Voice mail/App) वर जगाचे ज्ञानाचे महाद्वार उघडे केले आहे. ही पिढी लिहीत नाही, सरळ टंकित (Type) करते. तिला संगणक, मोबाईल, रिमोटच्या सर्व कमांड-इनपुट, आउटपुट, डिलिट, डाउनलोड, कट-पेस्ट, फॉरवर्ड, मेसेजिंग, सेंड -सारे न शिकविता येते. हे सारे खेळ व्हर्म्युअल खेळत व्हर्म्युअल जगाचे नागरिक होतात.
 दुसरीकडे हे सारे उघड्या डोळ्यांनी पाहणारे शिक्षण नियोजक, धोरणकर्ते, कुलगुरू, प्राध्यापक, शिक्षक मात्र बदलायला तयार नाहीत. ई-बुकच्या जमान्यात अजून ते कागदी पाठ्यपुस्तकांतच रमून आहेत. अजून ग्रंथालयांत ई-बुक्स, ई-जर्नल्स नगण्य आहेत. शिक्षक-प्राध्यापकांना स्वतःचा मोबाइल शैक्षणिक साधन म्हणून वापरावा वाटत नाही. एकट्या मोबाईलनं हजेरी घेणे, रजाचिठ्ठी, गृहपाठ देणे, ऑडिओ-व्हिडिओ क्लिपद्वारे अध्यापन, व्हॉट्स अॅपद्वारे शंकानिरसन यांसारखी शैक्षणिक कार्ये करणे शक्य असताना, ते करताना ते दिसत नाहीत. स्मार्ट बोर्ड आला तरी आपण ब्लॅक बोर्डमध्येच अडकून आहोत. एलसीडी प्रोजेक्टर असून आपण शिकवतो तोंडीच. प्रकल्प, सर्वेक्षण, जर्नल, गटचर्चा, स्वयंअध्यापन, सहविद्यार्थी अध्यापन अशा नवतंत्रांचा अपवाद वापर आपल्या शैक्षणिक अनास्थेचे लक्षण होय.

 संगणक, इंटरनेट, उपग्रह, अॅप्स्, क्लिप्स, ब्लॉग्ज, वेबसाइट, लिंक्स, यू-ट्यूब, विकिपीडिया, ऑनलाईन भाषा, विज्ञान सॉफ्टवेअर आपण वापरू मागत नाही. इंटरनेटवर इतकी शैक्षणिक साधने आहेत की 'chalk and talk च्या जागी 'plug and chug' चा काळ आलाय, हे आपण आचरणात आणत नाही. कॉम्प्युटर लॅब, लँग्वेज लॅब, टचस्क्रीन बोर्ड (स्मार्ट फोन), स्मार्ट क्लास, थ्रीडी क्लास या काही अशक्य गोष्टी नव्हेत. 'डिगो', ‘ग्लॉगस्टर', ‘प्रेझी’, ‘ड्रॉपबॉक्स', 'एव्हरनोट’, ‘वॉलविशर’, ‘टायटन पॅड', 'स्कायपी', ‘विबे', 'विकीस्पेस'सारखी असंख्य साधने मोफत डाउनलोड करून दैनंदिन अध्यापन अधिक प्रभावी, रंजक करणे शक्य आहे. फार नाही, पण किमान संगणक साक्षरता व त्याचा दैनंदिन उपयोग शिक्षकांना अनिवार्य व आकर्षक वाटायला हवा. गरजेचा वाटायला हवा. टू व्हीलर, फोर व्हीलर गरजेचीच,

एकविसाव्या शतकातील शिक्षण/१६८