गुणवत्तेची नवी संकल्पना
गुणवत्तेची नवी संकल्पना समजून घ्यायची तर काही काळापूर्वी मी इंटरनेटवर वाचलेली एक कविता आपण सर्वांनी जरूर वाचावी. चार्ल्स ऑसगुड नावाचा एक कवी आहे. त्याने 'Quality in Education' समजावताना सांगितलेले आहे
There once was a pretty good student
Who sat in a pretty good Class
and was taught by a pretty good teacher
Who always let pretty good.
If you want to be great
Pretty good is, in fact, pretty bad.
‘बरे' (Pretty Good) आणि ‘उत्कृष्ट' (Great) यांतील फरक सांगणारी वरील कविता वर्तमान शिक्षणात ज्याला आपण 'बरे' म्हणतो ते वैश्विक पार्श्वभूमीवर निकृष्टच होय. जगातले उत्कृष्ट समजून घेतले तरच 'बरे' नि चांगले' यांतील फरक आपणास समजणार.
आपला देश साधन-संपन्न देशांच्या तुलनेत गरीब आहे. त्यांच्या साधनसंपन्न शिक्षणव्यवस्थेची तुलना आपणास जिल्हा परिषदांच्या प्राथमिक शाळांशी नाही करता येणार; पण आहे त्या साधनांच्या पुरेपूरे वापराद्वारे आपणास आपल्या शिक्षणाची गुणवत्ता नाही का वाढविता येणार? असा विचार करून आपणास काही गोष्टी करता येणे शक्य आहे. त्यासाठी गुणवत्तेच्या शास्त्रीय कार्यपद्धतीचा अंगिकार करणे आता आवश्यकच नाही तर अनिवार्य झाले
आहे. व्यावसायिक/व्यापारी/उद्योग इ. क्षेत्रात ISO-9000, बाल्ड्रिज गुणवत्ता योजना, इत्यादींप्रमाणे शिक्षणातही गुणवत्तेची नवी प्रतिमाने व कार्यपद्धती जगभर रूढ होत आहे. जागतिक स्पर्धेत उतरणे, न उतरणे असा पर्याय शिल्लक न राहिल्याने गुणवत्ता संवर्धनाची सैद्धान्तिक मांडणी व अमलबजावणी आता काळाची गरज झाली आहे. त्या दृष्टीने आपण शिक्षणाच्या गुणवत्तेची नवी संकल्पना समजून घेऊन अंमलात आणली तर आपल्या शिक्षणपद्धतीत आमूलाग्र सुधारणा घडून येतील.
गुणवत्ता संवर्धन ही एक निरंतर विकसनशील प्रक्रिया आहे. शिक्षण संस्था एक आस्थापना (Establishment) आहे. शिक्षक तेथील व्यावसायिक
