पान:एकविसाव्या शतकातील शिक्षण (Eakavisavya shatakatil shikshan).pdf/156

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे

विकासाचे राष्ट्राला दिलेले आश्वासन असते. या प्रशिक्षण धारणा व प्रयत्नांमुळे तेथील शिक्षक व्यवसायाशी, कर्तव्याशी एकनिष्ठ, समर्पित असतात. त्यासाठी शिक्षकास चार वर्षे पदवी प्रशिक्षण असते. आणखी एक वर्ष प्रशिक्षण घेतले की त्याला पदव्युत्तर प्रमाणपत्र (एम.एड्.) प्राप्त होते. या काळात शिक्षकांचे ध्येय उंचावल्यावर, विस्तारण्यावर भर दिला जातो. त्यांच्यात ज्ञानपिपासा वाढली जाते. निसर्गाचे गूढ त्याला समजावले जाते. निरंतर नव्या क्षमता, कौशल्य स्वीकारायची वृत्ती शिक्षकात विकसित करण्यावर भर दिला जातो तो संवेदनशील राहावा असा प्रयत्न असतो. शिक्षकाचे चारित्र्य व व्यक्तिमत्त्व नैतिकतेच्या पायावर उभारले जाते. शिवाय तो व्यावसायिक असायलाच हवा हेही पाहिले जाते. त्यासाठी समाजसंपर्क, समाज सहभाग, समाज संवाद असा त्रिविध गोफ गुंफला जातो. विविध मान्यवरांच्या भेटी, संवाद, मुलाखती, कार्य, वाचन असे नानाविध उपक्रम प्रशिक्षण काळात योजले जातात. प्रशिक्षण काळात प्रशिक्षणार्थीना विविध सामाजिक उपक्रमांत सहभागी व्हावे लागते. शिक्षकाला जबाबदार व काळजीवाहक बनविण्यावर भर दिला जातो. आपल्या प्रशिक्षणात यातील कितीतरी गोष्टींचा अभाव खटकतो.
 शिक्षक प्रशिक्षण काळात विचारशील वृत्ती विकास, अध्यापन कौशल्ये, (Pedagodical Skills) लोकप्रशासन स्वयं व्यवस्थापन कौशल्य, प्रकाशन कौशल्य, संवाद कौशल्य, तंत्र कौशल्य, नवोपक्रमशीलता, सामाजिक वा भावनिक बुद्ध्यांक वाढ इत्यादी कोशल्यवर्धनावर भर दिला जातो. यातून कुशल शिक्षक घडतो.
 कौशल्यवर्धनाबरोबर शिक्षण, प्रशिक्षण कालावधीत प्रशिक्षणार्थी छात्राध्यापकांच्या ज्ञान-विज्ञानाच्या कक्षा रुंदावणे, ते चतुरस्र करणे याला अत्याणधुनिक महत्त्व दिले जाते. त्या अंतर्गत स्वशोध (क्षमता व कमतरतांचे भान), विद्यार्थी जाणीव बोध, समाजभान, विषयज्ञान, अध्यापनशास्त्र, शैक्षणिक धोरण, अभ्यासक्रम, बहुसांस्कृतिक साक्षरता (ही तर आपल्या देशासाठी काळाची गरजच! जागतिकीकरण : स्वरूप आणि परिणाम, पर्यावरण जागृती, इत्यादींचे ज्ञान प्रशिक्षक छात्राध्यापकास अनिवार्यपणे दिले जाते.

 पदवी पातळीवरच्या प्रशिक्षणात व्यावसायिक कौशल्य वर्धन, शिक्षक व्यक्तिमत्त्व विकास, प्रशासन व व्यवस्थापन तंत्र, प्रभावी व्यक्तिमत्त्वाची घडण यांवर भर असतो; तर पदव्युत्तर स्तरावर प्रकल्प, संशोधन, संदर्भ यास महत्त्व असते. शिक्षक होण्यासाठी पदवी शिक्षण अनिवार्य असतं. प्रशिक्षण एक वर्ष, दीड वर्षे, दोन वर्ष असं त्रिस्तरीय असतं. एक वर्ष प्रशिक्षण पूर्ण

एकविसाव्या शतकातील शिक्षण/१५५