पान:एकविसाव्या शतकातील शिक्षण (Eakavisavya shatakatil shikshan).pdf/155

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे

कार्यवाहीविषयक अभाव असल्यामुळे शिक्षक प्रशिक्षणाकडे अक्षम्य दुर्लक्ष आहे. परिणामी सक्षम शिक्षकांची निर्मिती हे दिवास्वप्न झाले आहे. आपल्याकडे विद्यापीठात शिक्षण विभाग आहेत; पण त्यांचा शिक्षक प्रशिक्षण महाविद्यालयांशी कसलाही संबंध, संवाद नाही. शिक्षण विभागाचे स्वतंत्र संशोधन नाही. सिंगापूरच्या उपरोक्त अहवालात सहा महत्त्वाच्या सुधारणा व शिफारशी करण्यात आल्या असून, त्यातून नव्या शिक्षक घडणीची त्यांची धडपड व संकल्पना स्पष्ट होते. त्यातून आपणास बरेच काही शिकता येण्यासारखे आहे.
 तिथलं अध्यापक शिक्षण, प्रशिक्षण एका विशिष्ट तत्त्वज्ञानावर उभे आहे. ते तत्त्वज्ञान आकृतिबंध, अध्यापन (आविष्करण) व सुधारणा सर्वांना लागू असतं. त्यामुळे शिक्षकाचा सकारात्मक विकास, कौशल्यवर्धन, शिक्षकाची खोली, उंची, रुंदी, वाढ, विकास, सुधार सर्वांत एक निरंतरता, सातत्य आढळतं. एकविसाव्या शतकांची आव्हाने पेलण्याच्या त्यांनी या पूर्व अटीच मानल्यात हे विशेष.

 नव्या शिक्षकांत तीन मूल्यांचा V3) ते आग्रह धरतात. (१) विद्यार्थिकेंद्री मूल्य (२) शिक्षक व्यक्तिमत्त व मूल्य (३) व्यावसायिक सेवा व समाज मूल्य, यानुसार शिक्षकघडणीचा केंद्रबिंदू विद्यार्थी असतो. सारे करायचे ते विद्यार्थ्यांसाठी हे प्रशिक्षण काळातच बिंबवलं जातं. जे प्रशिक्षणार्थी युवक छात्राध्यापक (Trainy Teacher) असतात, त्यांना विद्याथ्र्यांची काळजी कशी करावी, त्यांचा प्रचार कसा करावा, अध्यापनातील आशय विद्यार्थ्यांपर्यंत पोहोचायचे म्हणजे काय, त्याचे महत्त्व काय आहे, शिकणं म्हणजे नक्की काय असते, ते प्रभावी कसे करता येईल; त्याला वातावरण, साधनांची जोड कशी द्यायची, त्यातून अध्यापन परिणाम कसा घडतो, वाढतो हे सूक्ष्मरित्या शिकवले जाते. शिकण्या-शिकविण्याच्या कौशल्याबरोबर नव्या शतकाची आव्हाने पेलण्याची कौशल्ये शिक्षक व्यक्तिमत्त्वात विकसित करण्यावर भर दिला जातो. तद्वत शिक्षकांत सेवाभाव व समाजशील वृत्ती विकासावर लक्ष केंद्रित केले जाते. विद्यार्थ्यांविषयी बंधुभाव व प्रीती महत्त्वाची. ती शिक्षकात निर्माण केली जाते. सर्वांत महत्त्वाचे म्हणजे सर्व विद्यार्थी शिकू शकतात, सर्वांत ग्रहण क्षमता (कमी, अधिक) असते. त्यावर भर दिला जातो. प्रत्येक विद्यार्थ्यातील सुप्त गुणांच्या विकासाचे कौशल्य शिक्षकांत विकसित केले जाते. प्रत्येक मूल वेगळे आहे, प्रत्येकाची क्षमता, कमतरता, बलस्थाने भिन्न आहे हे शिकविण्यावर प्रशिक्षणात दिलेला भर म्हणजे वर्गातील सर्व विद्यार्थ्यांच्या

एकविसाव्या शतकातील शिक्षण/१५४