पान:एकविसाव्या शतकातील शिक्षण (Eakavisavya shatakatil shikshan).pdf/140

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे

 बूथ लेव्हल ऑफिसर (बी. एल. ओ.) म्हणून प्राथमिक शिक्षकांची नियुक्ती केली जाते. त्याने मतदारांचे सर्वेक्षण करायचे, याद्या तयार करायच्या. गावचे नागरिक केव्हाही शिक्षकाकडे येऊन यासंबंधी चौकशा, दाखले देणे, कागदपत्रांची देवाणघेवाण, आधार कार्ड, जनधन पासबुक... कशासाठीही केव्हाही येतात व काहीही मागत विचारत राहतात. त्याने शिकवायचे की हेच काम करायचे ? तो काय पटवारी, तलाठी आहे? शिवाय लिपिक, शिक्षणाधिकारी, अलाणे-फलाणे रोज फोन करून त्याच्याकडून काहीबाही माहिती ऑनलाईन, मेलवर मागतात. मेसेज कधीकधी रेंज नसेल तर मिळत नाही. रिचार्ज मारायचा राहिला असेल तर व्हॉटस्अॅप बंद असतो; चार्जिंग विसरल्यास फोन आउट ऑफ कव्हरेज असतो; पण हे काही ऐकायची हेडमास्तर, केंद्रशाळाप्रमुख, बीडीओ, शिक्षणाधिकारी, लिपिक कोणाचीच मानसिकता नसते. मेल मिळायच्या आधी रिप्लायची सोय अजून इंटरनेटवर नाही, हे त्यांना कोण नि कसे सांगणार? शिजेपर्यंत दम असलेल्या यंत्रणेला निवेपर्यंत थांबायची फुरसत नसते.
 शालेय पोषण आहारात खिचडी शिजविणारा व खिलविणारा ‘आचारी आचार्य एव्हाना सर्वांना परिचित झालेला आहे; पण आता शाळेत ज्या संडास मुताच्या बांधण्यात आल्यात (ती गोष्ट चांगली आहे) त्यांच्या स्वच्छतेची जबाबदारीही शिक्षकांवरच टाकण्यात आली आहे. पाण्याची सोय नसताना प्रसाधनगृह शिक्षक साफ कसा राखणार? आधी तो आचारी होता, त्याला आता स्वच्छता करून टाकले. स्वच्छता मुक्ती शाळेत का नाही? हल्ली आणखी एक गोष्ट झाली आहे. कोणत्याही त्रुटीत शिक्षकाला जबाबदार धरायचे. यातून शिक्षकांवरील मानसिक ताण वाढतो आहे. शिक्षिका घर सांभाळून नोकरी करतात. त्या खासगीत म्हणतात, “बाहेरच्या बायांचं बरं बाई! एकच दाल्ला असतो. आमचे नवरे मोजताच येत नाहीत!' शिक्षिका मनोरुग्ण अवस्थेत जगतात, शिकवितात हे किती जणांना माहीत आहे? समाजाला शिक्षकांचा वाढलेला पगार दिसतो; पण वाढलेल्या जबाबदाच्या नाही दिसत. जो उठतो तो म्हणतो, “तुम्हाला काय धाड भरलिया? बेस पगार हाय!' बिचारा शिक्षक कुणाला सांगणार, त्यांना किती पदरमोड करावी लागते ?

 ही गोष्ट फार कमी लोकांना माहीत असेल की, चौदाव्या वित्त आयोगाने अनुदानाचा सर्व निधी ग्रामपंचायतीकडे वर्ग केला आहे. त्यामुळे शालेय खर्चास तरतूद नाही. त्यावर शासनाने 'लोकसहभाग' नामक नवा फंडा शोधून

एकविसाव्या शतकातील शिक्षण/१३९