ते अधिक रंजक, मनोहारी, चैतन्यमय होत आहे. वर्गात ६०-७0 विद्यार्थ्यांना एकदम, एकच शिकवायचा काळ आता संपला असून 'Each one, Teach one' वर येऊन ठेपला आहे, याचे भान आपणास हवे. नवा विद्यार्थी बहुआयामी, बहुभाषी, बहुगुणी असणे म्हणजे तो जगायला लायक होणे. त्यामुळे विविध विषय व ज्ञानशाखांचे ज्ञान असणंही काळाची गरज आहे. एकाच वेळी तो स्थानिक जगाशी परिचित व विश्वाशी जोडला गेलेला असला पाहिजे, अशी अपेक्षा क्षमतांचे ओझे वाढवते आहे. पूर्वीचे शिक्षण म्हणजे एका छापाचे गणपती बनविणारा कारखाना होता. आता कलाकुसरीचा व इतरांपेक्षा वेगळा गणपती हवा. व्यक्तिगत लक्ष व व्यक्तिमत्त्व विकासाचे स्वतंत्र प्रयोग यांतूनच या अपेक्षांची पूर्ती शक्य आहे. त्यामुळे नव्या आभासी रंजक शिक्षणाचा उदय होतो आहे.
आभासी शिक्षणाचे नवे क्षितिज!
नवं शिक्षण संगणक, इंटरनेटद्वारे दिले जाईल. ते ऑनलाईन असेल. त्याला काळ, काम, वेगाचे बंधन असणार नाही. जो तो आपल्या इच्छा, क्षमता, शक्यतांनुसार हवे तेवढे नि हवे तेव्हा शिकू शकेल. या नव्या आभासी (Virtual) शिक्षण व्यवस्थेत शाळा ते विद्यापीठ सारे अभ्यासक्रम असतील. ते वर्गात शिकविले जाणार नाहीत. ते वेबसाईटवर उपलब्ध असतील. तुम्ही अपेक्षित फी भरून नोंदणी केली, क्षमता, पात्रता सिद्ध केली की प्रवेश दिला जाईल. शिक्षण हे सारे इलेक्ट्रॉनिक माध्यमातून असेल. आवश्यक तिथं शिक्षक मार्गदर्शन, चर्चा, साहाय्य, इत्यादींसाठी उपलब्ध असतील. हे दूरशिक्षण (Distant Education) असल्याने वय अध्यापनकेंद्री राहील. सारे अध्ययन, अध्यापन हे स्क्रीन रीडिंग, डाउनलोड, स्कॅन, कॉपी, सेंड, फिल, फिडबॅकवर आधारित असेल. सध्या एम.एस.सी.आय टी. हे त्याचं सर्वपरिचित उदाहरण. सारं जग शाळा, सारी प्रजा. विद्यार्थी असे हे ख-या अर्थाने ‘विश्वविद्यालय असेल. अॅनिमेशन टेप, चॅनल्स, पॉवर प्रेझेंटेशन, व्हिडिओ क्लिप्स, ऑडिओ टेप, फेसबुक, ई कंटेट टेक्स्ट, किंडल, लॅपटॉप, सेल फोन, सॅटलाईट फोन, ऑडिओ प्रोसेसर ही सारी या आभासी शिक्षणाची साधने असतील.
