o೩ गांव-गाडी. पाटीलकुळण्यांचा तैनाती झाला. तो बहुधा पाटलाच्या जातीचं असे. त्याचीं कार्मे-चावडीची झाडलोट,गांवच्या दप्तरचीठेवरेव, दिवाणी मुलकी फौजदारी वगैरे कामांसंबंधानें लोक चावडीवर बोलावणें, आणि तेथें लागे असें नाहीं. पूर्वीची राज्यव्यवस्था व समाजव्यवस्था आणि पाटीलकुळकण्र्यांच्या अधिकारांचें व कामांचें क्षेत्र मनांत आणलें, म्ह्णजे उघ अनेक प्रसंग येत; आणि त्यावेळीं चैौगुल्याला काम पडे. नगर जिल्ह्यांतील अकोलें तालुक्यांत असें सांगतात कीं, कोणी मोठा माणुस गांवीं आला म्हणजे स्वयंपाकाची भांडीकुंडी जमविणें व तीं उटणें हीं चौगुल्याची कर्म होत. वतनदार चौगुले व त्यांचे इनाम फार थोडया ठिकाणीं नजरस पड: तात स्वराज्यांत हरएक कारणानें जो पैसा जमेला येई त्याला तहसील. 'इरसाल ', पौतुा' असें म्हणूत. पूर्वी टंकसाळी नव्हत् , सबब खरें ण्याची अडचण येईच, पण विशेषतः गुंवचा प्रेता तहरील कचेरी) पटविण्याची फार जिद्दीर पडे. खोटें म्हणूनु जर त्या कांहीं नाणें परत आलें तर तै कोणाच्या माथीं मारावें याची पट?" मोठा वृकळा पुढे. ह्या सर्व गोष्टी ध्यानात आणून गांवानें "" खासर्गी देण्यांतलें नाणें पारखण्याला व त्याच्या खरेपणाबद्दल "ि घेण्युला सोनार् उभा केला; आाणि त्याच्यु' हुद्दयूर्वे नूव * पतद्द्वार ? ठेविलें. सोनातुंमध्यें पोतदार ही बहुमानाची पुदुर्वी आहे. तालुकाकचेरींत जमेचे पैसे जो सराफू कारकून तपासून घेतो त्याला अजून पोतद तर तें त्याला ་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་ बिन् चलनं नाण নিদ্ৰান্ত ह्या गावगाड्याचे कामाखेरीज तो कुणब्यांचें व अलुत्या-बलुत्यांचें सोनार
