विध्वंस झाल्यानंतर मग साक्षीपुरावा तपासायला लागायचे या पद्धतीने धाक (Gunboat Diplomacy) बसविण्याचे उद्दिष्ट साध्य होईल, पण हिरोशिमाच्या अणुस्फोटानंतर गेली ५६ वर्षे जिवाच्या आकांताने तंटणाऱ्या देशांनी आणि पुढाऱ्यांनी जो सुज्ञ मुत्सद्दीपणा दाखविला त्याचा या नवीन कालखंडात उंबरठ्यावरच बळी पडतो आहे. विमान नेऊन आदळण्याचे प्रकार यापुढेही होणार आहेत. प्रत्येक वेळी जर पोलिसी खाक्याने कारभार सुरू झाला तर जगाचे भवितव्य मोठे धोक्यात आहे.
बिन लादेन याला विनाचौकशी दोषी ठरविण्यात इस्रायल आणि इतर मुसलमानविरोधी तत्त्वांनी चालविलेल्या प्रचाराच्या धोशाचा मोठा भाग आहे. वैमानिकांना आवश्यक ते प्रशिक्षण देण्याची आपली क्षमता नाही हे लादेन आणि तालीबान यांनी आवर्जून सांगितले आहे. आजच्या क्षणी असा घातपात घडविण्यात मुसलमान मूलतत्त्ववाद्यांना काही खास स्वारस्य दिसत नाही.
याउलट, जपानी 'लाल सैन्या'कडे अशा घातपातासाठी लागणारी क्षमता पुरेशा प्रमाणात उपलब्ध आहे; ५६ वर्षे उलटून गेली तरी दर वर्षाच्या ऑगस्ट महिन्यात जपानमध्ये हिरोशिमा-नागासाकीवरील अणुबाँबच्या प्रसंगामुळे झालेल्या जखमा भळभळून येतात. या गोष्टी लक्षात घेता संशयाचा काटा फक्त अफगाणिस्तानकडेच झुकण्याचे काहीच कारण नव्हते.
आतंकवादाच्या या नव्या अध्यायात सर्वांत नवीन आतंकवादी गटाकडे कोणाचेच लक्ष गेलेले नाही. जागतिकीकरणाला विरोध करणाऱ्या वेगवेगळ्या संस्थांनी सिएटलपासून ते जिनोआपर्यंत चढत्या श्रेणीने धुडगूस घालण्याची क्षमता दाखवून दिली आहे. हिंसाचाराचे त्यांना वावडे नाही. माहितीतंत्रज्ञानाचा उपयोग करून त्यांनी जगभर जे संघटनेचे जाळे विणले आहे त्याचा वापर ११ सप्टेंबरच्या घातपातासारखा प्रकार घडवून आणण्यासाठी शक्य आहे. दोहा येथील आगामी वाटाघाटींस अपशकून करण्यासाठी या नव्या आतंकवाद्यांना काहीतरी मोठा उत्पात करून दाखविण्याची गरज वाटत होती. जागतिक व्यापार संस्थेला विरोध करणाऱ्या या अतिरेकी संघटनांनी जागतिक व्यापार केंद्राच्या मनोऱ्यांनाच आपल्या हल्ल्याचे उद्दिष्ट ठरविले असेल तर तेदेखील मोठे सूचक आहे. या मनोऱ्यांवर हल्ला करून हल्लेखोरांनी आपली निशाणीच हल्ल्याच्या जागी ठेवली आहे. आश्चर्य म्हणजे सिएटल-आतंकवाद्यांबद्दल संशय कोणी बोलूनही दाखविला नाही.
तालिबानने गेली कित्येक वर्षे रशियाच्या अफगाणिस्तानातील आक्रमणास
